izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sovetləşdirmə sözü "sovetləşdirmək" fellərinin törəməsi olub, sosial-siyasi prosesi ifadə edən bir termindir. Mənşəcə "Sovet" sözündən əmələ gəlib ki, bu da "Sosialist Sovet Respublikaları İttifaqı"nın qısaltmasıdır (SSRİ). Beləliklə, "sovetləşdirmə" termini SSRİ-nin siyasi, iqtisadi və mədəni təsirinin geniş yayılması və ölkələrə, regionlara və ya cəmiyyətlərə SSRİ modelinin tətbiq olunması prosesini ifadə edir.

Sovetləşdirmə prosesi müxtəlif yollarla həyata keçirilə bilirdi. Buraya siyasi hakimiyyətin dəyişdirilməsi, kommunist ideologiyasının yayılması, kollektivləşdirmə yolu ilə kənd təsərrüfatının yenidən qurulması, sənayeləşmə, təhsil və mədəniyyət sistemlərinin yenidən qurulması daxil idi. Bu proses tez-tez məcburi sürgündə, repressiyalarda və mədəniyyətin, dinin və milli özünüdərkətin əsaslı şəkildə dəyişdirilməsində özünü göstərirdi.

Sovetləşdirmənin məqsədi həmin ərazilərdə sosialist cəmiyyəti qurmaq, kapitalizmi məhv etmək və SSRİ modelini yerli şəraitə uyğunlaşdırmaq idi. Lakin bu proses həmişə müvəffəqiyyətli olmayıb və əksər hallarda yerli əhalinin müqaviməti ilə qarşılaşırdı. Nəticədə, sovetləşdirmənin təsiri hər bir bölgədə fərqli olub, bəzi hallarda tam şəkildə yerinə yetirilməyib və ya yerli xüsusiyyətləri qoruyub saxlanılıb.

Müasir kontekstdə "sovetləşdirmə" termini adətən tarixi bir fenomen kimi təhlil edilir və müxtəlif siyasi sistemlərin, ideologiyaların və cəmiyyət quruluşlarının müqayisəli təhlilində işlənir. Mətndə və ya kontekstdə "sovetləşdirmə" sözü istifadə olunarkən, konkret tarixi dövr, coğrafi ərazi və prosesin təfərrüatları nəzərə alınmalıdır. Məsələn, "Sovetləşdirmənin nəticələri Azərbaycanın kənd təsərrüfatında dərin izlər buraxmışdır" və ya "XX əsrin 30-cu illərində Qafqazda sovetləşdirmə prosesi sürətlənmişdir" kimi ifadələrdə sözün tarixi kontekstdə necə işlədilməsinə əyani misal göstərmək olar.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz