Sovqat sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir sözdür və "birinə göndərilən pay; hədiyyə, bəxşiş" mənalarını əhatə edir. Lüğətlərdəki qısa izah, sözün zəngin semantik potensialını tam əks etdirmir. Daha dəqiq bir şəkildə desək, sovqat, xüsusilə hörmət, ehtiram və ya məhəbbət ifadəsi olaraq, birindən digərinə göndərilən hədiyyə, pay, və ya maraq, hörmət əlaməti olaraq təqdim olunan əşya və ya məhsul deməkdir. Bu əşya qiymətli və ya sadə ola bilər, əsas olan göndərənin qarşı tərəfə olan münasibətinin ifadəsidir.
Sovqatın etimologiyası fars dilinə dayanır. Farsca "sövqət" (سوغات) sözündən götürülmüşdür və "hədiyyə, xatirə, yadıgar" mənalarını verir. Azərbaycan dilinə fars dilindən keçmişdir və zaman keçdikcə özünəməxsus dil xüsusiyyətlərini qazanmışdır.
Sözün işlənməsinə nümunələr:
- Qonaqlardan ayrılarkən hər kəsə xatirə sovqatları payladı. (Bu cümlədə sovqat, yola düşən qonaqlara verilən kiçik, xatirə əşyalarını bildirir.)
- Ana, qızının ad gününə dəyərli bir sovqat göndərdi. (Bu cümlədə sovqat, qiymətli bir hədiyyəni bildirir.)
- Şirkətin rəhbəri işçilərinə bayram sovqatları payladı. (Bu cümlədə sovqat, müəssisə rəhbərliyinin işçilərə olan minnətdarlığının və hörmətinin əlaməti kimi verilən hədiyyələri bildirir.)
- [Vəzir:] Bağışlayanda mən deyəcəyəm ki, bacım, Hidayət xanın arvadı nimtənəni Şölə xanıma sovqat göndərdi. (Bu cümlədə sovqat, birinin digərinə olan hörmət və yaxşılıq əlaməti olaraq göndərdiyi hədiyyəni bildirir. Burada "nimtənə" sözü ilə birlikdə istifadəsi, sovqatın daha da dəyərli və əhəmiyyətli olduğunu vurğulayır.)
Beləliklə, sovqat sözünün mənası sadəcə "hədiyyə"dən daha genişdir və hədiyyənin mahiyyətinə, göndərilmə səbəbinə və qarşılıqlı münasibətlərə də işarə edir.