izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Söykək (is. ): Bu söz, əsas etibarilə bir şeyə söykənmək, dayaq tapmaq üçün istifadə olunan hər hansı bir obyekt və ya yer deməkdir. Lüğətlərdə daha çox "dayağ" mənası ilə ifadə olunsa da, "Söykək" sözünün daha çox əşyanın formasına və onun söykənmə funksiyasına vurğu etdiyini söyləmək olar. Dayaq daha ümumi bir termindir və istənilən dəstəyə aid edilə bilər, söykək isə daha spesifik olaraq, fiziki bir şeyə (divar, sütun, ağac budağı və s.) istinad etməyə meyillidir. Beləliklə, "söykək" sözü "dayağı" özündə ehtiva etməklə yanaşı, eyni zamanda, həmin dayağın konkret bir formasını, məkanı və ya təbiətini ifadə edir.

Məsələn, "divar söykək" deyəndə, sadəcə olaraq divarın dayaq funksiyasını deyil, həm də divarın özünün möhkəmliyinə və formasına istinad edilir. Bu baxımdan, söykək, fiziki dayaq nöqtəsini daha aydın və əyani şəkildə göstərir. Söykək anlayışı, həm stasionar (divar, sütunda olduğu kimi), həm də mobil obyektlərə (dəyənək, qoltuqaltı dəstək) aid edilə bilər.

Sözdəki "-ək" əlavəsi, ismin sifət halına çevrilməsini və əşyanın keyfiyyətini bildirən məna əlavə edir. "Söykənmək" felindən törəmədir və fiziki əlaqəni, bir şeyə yaxınlaşmağı və o şeyin köməyi ilə mövqeyi saxlamağı bildirir.

Cümlədə istifadəsinə dair nümunələr:

  • Qoca kişi ağac gövdəsinə söykəyərək istirahət etdi.
  • Evimizin damının söykəyi olduqca möhkəmdir.
  • Ayağım sınıq olduğu üçün qoltuqaltı söykəkdən istifadə edirəm.
  • Salman söykəyə dirsəklənərək bir-iki dəfə öskürdü (burada "söykək" konkret bir əşyanı ifadə edir, məsələn, divar, stul və s.).

Etimoloji baxımdan, sözün kökü "söykən- " felindən gəlir və türkdilli dillərdə geniş yayılmışdır. Bu mənada, söykək sözü həm də məcazi mənada, yəni mənəvi dəstək, arxa və s. kimi istifadə oluna bilər, baxmayaraq ki, bu daha az yayılmışdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz