Sükun (ər. سكون - sukūn) sözü əsasən sakitlik, asayiş, aram və iztirabsızlığı ifadə edir. Lüğətlərdəki qısa izahlar bu mənaları əhatə etsə də, sükunun daha geniş və çoxşaxəli bir mənaya malik olduğunu vurğulamaq vacibdir. Ərəb mənşəli olan bu söz, klassik ədəbiyyatımızda yalnız fiziki sakitliyi deyil, həm də ruhi sakitliyi, sükutu, daxili bir əmin-amanlığı ifadə etmək üçün işlədilir.
Sözün mənasını daha da dəqiqləşdirmək üçün aşağıdakı nüansları qeyd etmək lazımdır:
1. Fiziki Sakitlik: Sükun, səs-küyün, hərəkətin və qarışıqlığın olmaması, ətraf mühitin sakit və dinc olması vəziyyətini bildirir. Misal üçün, "Gecənin sükununda ulduzlar daha parlaq görünür" cümləsində sükun, gecənin sakit və səssizliyini ifadə edir.
2. Ruhi Sakitlik: Sükun, insanın daxili rahatlığı, əmin-amanlığı, narahatlıq və qorxunun olmaması halını da ifadə edə bilir. Bu mənada sükun, insanın öz-özünə qalması, düşünməsi, daxili barışı tapması ilə əlaqələndirilir. Məsələn, "Dənizin sahilində oturmaq ona ruhi sükun gətirdi" cümləsində sükun, daxili rahatlıq və dincliyi bildirir.
3. Sükut: Sükun, bəzən sükutla sinonim kimi işlədilir. Lakin sükut daha çox danışmamağı, susmağı ifadə edir. Sükun isə daha geniş bir mənaya malikdir və həm fiziki, həm də ruhi sakitliyi əhatə edə bilir.
4. Ədəbi İstlənmə: Klassik ədəbiyyatımızda sükun, poetik bir vasitə kimi də istifadə olunmuşdur. Misal olaraq, verilən misradakı "Çökmüş də ağır sükun cahanə" ifadəsi, dünyanın ağır, boğucu bir sakitliyə qərq olduğunu, bəlkə də bir fəlakətdən sonrakı sükutu ifadə edir. Bu isə sadəcə sakitlikdən daha fərqli, daha dərin bir məna daşıyır.
Beləliklə, sükun sözü sadəcə "sakitlik" kimi tərcümə edilməməli, onun kontekstə bağlı olaraq fiziki və ruhi sakitlik, sükut, əmin-amanlıq, hətta boğucu bir sakitlik kimi fərqli mənalarda işlədilə biləcəyi nəzərə alınmalıdır.