Sünilik sözü Azərbaycan dilində geniş mənada istifadə olunan bir termindir və sadəcə "saxtalıq" və ya "qeyri-təbiilik" mənalarından daha çox əhatəli bir mənaya malikdir. Əsasən, təbii və ya orqanik olmayan, məcburi və ya imitasiya edilmiş bir şeyin vəziyyətini, keyfiyyətini və ya görünüşünü ifadə edir.
Etimoloji baxımdan, "süni" sözü "süniyyət" kökündən törəmişdir və "sünnət" (ədəb, qanun, qaydalar) ilə əlaqədar ola bilər. Ancaq bu əlaqə tam dəqiq deyil və daha çox "sün'i" (ərəbcə: مصنوع) sözündən – yəni “yaradılmış, düzəldilmiş” mənasını verən sözündən götürülmüşdür. Beləliklə, "sünilik" "yaradılmışlıq", "əməliyyat edilmişlik" mənalarını da özündə ehtiva edir.
Sözün kontekstə görə müxtəlif mənaları vardır:
1. Saxtalıq, saxtakarlıq: Bu mənada sünilik, bir şeyin əslində olmadığı, saxta olduğu, aldadıcı şəkildə təqdim edildiyi anlamını verir. Məsələn: Onun gülüşündə bir sünilik vardı, hiss olunurdu ki, o, səmimi deyil.
2. Qeyri-təbiilik, təbii olmayan hal: Bu mənada sünilik, təbii olaraq meydana gələn bir şeyin əksinə, süni vasitələrlə yaradılmış, qeyri-təbii bir vəziyyəti ifadə edir. Məsələn: Parkdakı göllər süni idi, lakin çox gözəl görünürdü. Ya da, Səhnədəki hərəkətlərində sünilik hiss olunurdu, təbii davranmırdı.
3. Qeyri-səmimilik, riyakarlıq: Bu mənada sünilik, bir insanın həqiqi duyğularını və fikirlərini gizlətməsini, söz və əməllərində səmimi olmamasını ifadə edir. Məsələn: Mətndəki ifadələr süniliklə dolu idi, yazıçının həqiqi duyğuları hiss olunmurdu. Və ya, Mirzə Cəmilin səsində, danışıq tərzində heç bir sünilik duyulmurdu - bu cümlədə sünilik, qeyri-səmimilik mənasında istifadə olunmuşdur.
4. Müəyyən bir məqsəd üçün yaradılma: Bəzən “süni” sözü, bir şeyin xüsusi bir məqsəd üçün yaradıldığını vurğulamaq üçün də işlənir. Bu halda, mənfi bir məna daşımaya bilər. Məsələn: Süni peyk, süni intellekt.
Beləliklə, "sünilik" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişir və sadəcə bir neçə sözlə tam ifadə edilə bilməz. Yuxarıdakı nümunələr sözün çox yönlülüyünü göstərmək üçündür.