Minnət-sünnət sözü Azərbaycan dilində geniş mənada "ayağa düşüb xahiş etmək, yalvarmaq, rica etmək" mənasında işlənir. Lüğətlərdəki sadə izahı bu mənanın tam əhatəliliyini verməkdə qüsurlu qalır. Əslində, "minnət-sünnət" daha çox sosial və psixoloji kontekstdə baş verən bir xahiş və ya yalvarış növünü ifadə edir.
Ərəb mənşəli olan "minnət" (مِنّة) sözü "mərhəmət, lütf, ənam" mənalarını verir. "Sünnət" (سُنّة) isə "adət, ənənə, üsul" mənalarında işlənərək, bu kontekstdə "alışılmış qayda, üsul" kimi başa düşülə bilər. Beləliklə, "minnət-sünnət" ifadəsinin əsl mənası "mərhəmət və lütf gözlənilən, alışılmış qaydada edilən xahiş və ya yalvarış" kimi təsvir oluna bilər. Bu, sadəcə bir xahişdən fərqli olaraq, xahiş edənin müraciət etdiyi şəxsin mərhəmət və xeyirxahlığına, lütfünə güvəndiyi və bunun bilincinin də olduğu bir vəziyyəti ifadə edir.
Cümlə içində istifadəsinə nümunələr:
- Qoca qadın çörək üçün minnat-sünnət etdi. (Bu cümlədə minnat-sünnət, aclıq və çarəsizliyin ifadəsidir, sadəcə xahiş deyil.)
- O, minnat-sünnət etməyə ehtiyac duymadı, çünki köməyi layiq idi. (Burada minnat-sünnət, layiq olmadığı bir şey üçün xahiş etmənin zəruri olmadığını vurğulayır.)
- İmtahanından keçmək üçün müəllimə minnat-sünnət etdi. (Bu cümlədə minnat-sünnət, özünə qarşı ədalətsiz rəftar edilməsi ehtimalını nəzərə alaraq edilən tələbkar bir xahişi bildirir.)
Göründüyü kimi, "minnət-sünnət" sözü yalvarış və xahişin sadə bir ifadəsi deyil. O, həm də xahiş edənin mövqeyini, ehtiyacını, müraciət etdiyi şəxslə olan münasibətini və hətta sosial-mədəni kontekstin əksini özündə əks etdirir. Bu səbəbdən də onun mənasını daha geniş və dəqiq şəkildə anlamaq bu nüansları nəzərə almağı tələb edir.