izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Süs sözü Azərbaycan dilində geniş məna kəsb edən bir leksik vahiddir. Əsas mənası "bəzək, zinət əşyası" olsa da, kontekstdən asılı olaraq daha incə mənalar da ifadə edə bilir. Etimoloji baxımdan, türkcə köklərə malik olan bu söz, "süslemek" (bəzəmək) fellə əlaqədardır və bəzəmək, gözəlləşdirmək hərəkətlərinin nəticəsini ifadə edir.

Lüğətlərdə əsasən "bəzək əşyası, zinət əşyası" kimi izah edilən "süs" sözü, həm maddi, həm də mənəvi gözəllikləri ifadə edə bilir. Maddi mənada, qızıl, gümüş, daş-qaşdan hazırlanmış boyunbağı, bilərzik, üzük, sırğa kimi zinət əşyaları "süs" kimi təsnif edilir. Misal üçün: "Qızın boyununda parlaq bir süs vardı" cümləsində "süs" sözü konkret bir zinət əşyasını bildirir.

Lakin "süs" sözü daha geniş mənada, hər hansı bir şeyin gözəlliyini, zərifliyini, cəlbediciliyini artıran hər şeyə aid edilə bilər. Məsələn, "Təbiətin susuzluğu gözəl idi" cümləsində "süs" sözü təbiətin gözəl görünüşünü, cazibədarlığını ifadə edir. Bu mənada "süs" sözü abstrakt bir məna kəsb edərək, hər hansı əşyanın özünəməxsus gözəl xüsusiyyətini vurğulayır. Beləliklə, "süs" sözü "bəzək" sözündən daha geniş məna daşıyır, çünki "bəzək" sözü daha çox konkret əşyaları ifadə edir.

Bundan əlavə, "süs" sözü həm də şirinlik, cazibə, cəlbedicilik mənalarını da ifadə edə bilər. Misal üçün: "Sözlərinin süsü məni heyran etdi" cümləsində "süs" sözü sözlərin gözəl, xoş, incə ifadəsini bildirir. Bu isə "süs" sözünün mənəvi gözəllikləri ifadə etmə qabiliyyətini göstərir.

Ümumiləşdirərək demək olar ki, "süs" sözü həm konkret əşyaları (zinət əşyaları), həm də abstrakt anlayışları (gözəllik, cazibə, zəriflik) ifadə edən çoxmənalı bir sözdür və kontekstdən asılı olaraq mənasını dəyişə bilir. Verilən misalda ("Qızların boyunlarında, başlarında və barmaqlarında qızıl zinət və süs olmazdı.") "süs" sözü "zinət" sözü ilə sinonim olaraq işlənilir və konkret olaraq qızıl zinət əşyalarını bildirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz