Şaqqıldamaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "şaqqıltı səsi çıxarmaq"dan daha geniş və çoxqatlıdır. Bu söz, əsasən səs-küyün qəfil, güclü və davamlı olmasını ifadə edir. Sözün kökü, ehtimal ki, "şaqqıltı" sözündəndir və "qırıq, parçalanma" mənasını əks etdirən səslərin təkrarlanması ilə əlaqədardır. Lakin şaqqıldamaq yalnız səs mənbəyinin mahiyyətini deyil, həm də onun yaratdığı təsiri ifadə edir.
Mənşə etibarilə onomatopoeik (səs təqlidi) bir sözdür. Yəni, sözün səsi, təsvir etdiyi səsə bənzəyir. Bu, sözün canlılığını və təsir gücünü artırır. "Şaqqıldamaq" sözü, "çatlamaq", "qırılmaq", "parçalanmaq" kimi fiellərlə əlaqəli olsa da, bunlardan fərqli olaraq, daha çox səsin keyfiyyətinə və təsir gücünə diqqət çəkir.
Sözün istifadə sahəsi genişdir. Misal üçün, ildırımın səsini, odun qırılmasını, qapının şiddətlə açılmasını, ya da qəzəbli bir insanın səsini təsvir etmək üçün işlədilə bilər. Bununla yanaşı, məcazi mənada da işlənir: məsələn, "xəbər şaqqıldadı" deyərkən, xəbərin qəfil və gözlənilməz, həmçinin əhəmiyyətli və güclü təsirə malik olduğunu vurğulayırıq.
Verilən nümunə cümləsində ("Dağların başında gurultu güclənir, ildırım şaqqıldayır, yeri-yurdu tərpədirdi") "şaqqıldayır" feli, ildırımın səsinin gücünü, qorxunc və təsirli olduğunu göstərir. Yeri-yurdu tərpətməsi isə bu səsin gücünün nə dərəcədə böyük olduğunu vurğulayır. Başqa nümunələrə baxaq:
"Qapı şiddətlə şaqqıldayıb açıldı." (Burada qəfil və güclü səs vurğulanır)
"Quru budaq şaqqıldayıb iki yerə qırıldı." (Burada həm səs, həm də qırılma prosesi təsvir olunur)
"Uşağın qəzəbi şaqqıldayırdı." (Burada məcazi mənada istifadə olunub, uşağın qəzəbinin gücünü və şiddətini ifadə edir)
Beləliklə, "şaqqıldamaq" feli sadə bir səs təsvirindən çox, həm fiziki, həm də məcazi mənada güclü, qəfil və təsirli bir hadisəni əks etdirir.