Şaşqınlıq sözü Azərbaycan dilində geniş mənada birdən-birə baş verən gözlənilməz hadisə, vəziyyət və ya məlumat qarşısında zehni və emosional tarazlığın pozulması, qarışıqlıq və çaşqınlıq halını ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "şaşqın adamın halı; çaşqınlıq" kimi qısaca izah olunsa da, şəxsiyyətin daxili təcrübəsinin əksini daha dolğun şəkildə göstərən bir anlayışdır.
Şaşqınlığın səbəbləri müxtəlif ola bilər: gözlənilməz bir xəbər, qəfil hadisə, qeyri-adi bir vəziyyət, özünü itirməyə səbəb olan mürəkkəb bir problem və s. Bu vəziyyətdə insanın düşüncələri qarışır, ətrafındakıları anlamaqda çətinlik çəkir, qərar vermək və ya düzgün reaksiya vermək bacarığını itirə bilər. Şaşqınlıq müvəqqəti bir hal olsa da, şiddətli və ya uzunmüddətli olduqda insanın psixoloji sağlamlığına mənfi təsir göstərə bilər.
Etimoloji baxımdan "şaşqınlıq" "şaşmaq" felindən törəmiş bir sözdür. "Şaşmaq" isə köhnə türk dillərindən gələn bir söz olub, "yolunu itirmək, çaşmaq, heyran qalmaq" mənalarını verir. Beləliklə, şaşqınlıq yolunu itirmişlik, çaşqınlıq, heyranlıq və qarışıqlıq halının ifadəsidir.
Misal olaraq verilən cümlədə ("[Firidun] böyük bir gərginliklə şaşqınlığını, həyəcanını və iztirablarını boğaraq, sərtiblə vidalaşdı") şaşqınlıq, Firidunun daxili qarışıqlığını, baş verən hadisələr qarşısında duyduğu çaşqınlığı və bilməməzliyini ifadə edir. Burada şaşqınlıq həyəcan və iztirab kimi digər emosional hallarla birlikdə təsvir olunaraq Firidunun psixoloji vəziyyətinin daha aydın şəkildə oxuculara çatdırılması təmin olunur. Şaşqınlıq sözü cümlədə subyektin daxili halını təsvir etmək üçün əsas rol oynayır.