Şəxsiyyətsizlik (is. Şəxsiyyəti, siması, mənliyi olmama; simasızlıq; mənliksizlik): Bu termin, bir fərdin özünəməxsus xüsusiyyətlərindən, fərdi identifikasiyasından, özünəməxsusluğundan məhrum olmasını, ya da bu xüsusiyyətlərin zəif ifadə olunmasını bildirir. Daha dəqiq desək, şəxsiyyətsizliyin mənası fərqli kontekstlərdə müxtəlif şəkildə təzahür edir.
Psixologiya kontekstində şəxsiyyətsizlik, fərdin özünə qarşı zəif hiss etməsi, özünü müəyyən etməkdə çətinlik çəkməsi, rolları qəbul etməkdə maneələr yaşaması kimi hallarla əlaqələndirilir. Bu, aşağı özünə hörmət, identifikasiya qarışıqlığı və sosial uyğunlaşma çətinliklərinə səbəb ola bilər. Həmçinin, şəxsiyyət bozuklukları ilə də əlaqələndirilə bilər. Məsələn, “Onun davranışlarında aydın bir şəxsiyyətsizlik hiss olunurdu; sanki o, heç kim deyildi, heç nəyi təmsil etmirdi” cümləsində şəxsiyyətsizlik psixoloji vəziyyəti ifadə edir.
Sosiologiya və sosial elmlər kontekstində şəxsiyyətsizlik, bəzən anonimlik, kütləviliyə qarışma, fərdi kimliyin itirilməsi və sosial qrupların təsiri altında fərdin özünəməxsusluğunu itirməsi kimi şərtlərdə özünü göstərir. Böyük şəhərlərdə anonimlik hissi, kütləvi istehsal və kütləvi informasiya vasitələrinin təsiri bu kontekstdə şəxsiyyətsizliyin nümunələri ola bilər. Məsələn, "Müasir megapolislərdə yaşayan insanların bir çoxunda şəxsiyyətsizlik hissi müşahidə olunur" cümləsində şəxsiyyətsizlik sosial bir hadisə kimi təsvir edilir.
Ədəbiyyatda şəxsiyyətsizlik, bəzən qəhrəman obrazlarının xarakteristikası kimi istifadə olunur. Bu zaman obrazın qeyri-müəyyən, rəngsiz və unutqan olması şəxsiyyətsizliyi göstərir. Məsələn, "Romanın qəhrəmanı tamamilə şəxsiyyətsiz bir insandı; o, heç bir xüsusiyyəti ilə seçilmirdi." cümləsində şəxsiyyətsizlik ədəbi bir vasitə olaraq istifadə edilib.
Etimoloji baxımdan, "şəxsiyyətsizlik" sözü "şəxsiyyət" sözündən əmələ gəlib və "sizlik" şəkilçisi ilə mənfi məna kəsb edir. Yəni, "şəxsiyyətin olmaması" anlamını verir. "Şəxsiyyət" sözünün kökü isə fars dilindən gəlir.