Şəkk (ər. شَكّ - šakku) sözü ərəb mənşəlidir və Azərbaycan dilində "bir şeyin gerçəkliyinə, doğruluğuna şübhə etmə; şübhə, güman, zənn" mənalarında işlənir. Lüğətlərdəki qısa izah, sözün geniş məna spektrini tam əks etdirmir.
Şəkk, sadəcə olaraq "şübhə" demək deyil; o, daha çox qərar verməkdə çətinlik çəkmə, bir neçə ehtimal arasında qalma, tam əmin olmamanın ifadəsidir. Şübhədən fərqli olaraq, şəkk daha dərin, daha qarışıq bir hissiyyatdır, əsasən bilməməkdən qaynaqlanan bir psixoloji vəziyyəti ifadə edir. Şübhə daha çox konkret bir şeyə, fakta yönəlmə halında olur, şəkk isə daha geniş, daha çox subyektiv təcrübə ilə bağlıdır. Mütləq bir gerçəkliyə əmin olmamanın duyğusudur.
Misal üçün, "şübhə edirəm ki, yağış yağacaq" cümləsi hava proqnozuna dair müəyyən bir qeyri-müəyyənliyi bildirir. Ancaq "onun dürüstlüyünə şəkkim var" cümləsi insanın xarakteri və davranışı ilə bağlı daha dərin, daha mürəkkəb bir şübhəni, əmin olmamanı ifadə edir. Bu fərq, şübhənin daha çox kognitiv (bilməyə əsaslanan), şəkk isə daha çox emosional (hisslə əlaqəli) bir proses olduğunu göstərir.
Şəkk, müxtəlif kontekstlərdə fərqli nüanslar daşıya bilər. Dini kontekstdə Allahın varlığına dair şəkk, fəlsəfi kontekstdə həqiqətin təbiətinə dair şəkk, elmi kontekstdə nəzəriyyələrin doğruluğuna dair şəkk kimi müxtəlif təzahürlər göstərə bilər. Həmçinin, şəkk, qərar qəbul etməkdə tərəddüd, ikilənmə, hətta qorxu və narahatlıq hissləri ilə də əlaqələndirilə bilər.
Nümunə cümlələr:
- Onun sözlərinə dair şəkkim var.
- Qərar verməkdən əvvəl bir müddət şəkk içində qaldım.
- Uzun illər davam edən şəkk və tərəddüd nəhayət sona çatdı.
- Bu məsələdə heç bir şəkk yoxdur.
- Onun niyyətləri haqqında bir az şəkk duyuram.
Beləliklə, "şəkk" sözü sadəcə "şübhə"nin sinonimi deyil, daha geniş məna kəsb edən, mürəkkəb psixoloji vəziyyəti ifadə edən bir termindir. Onun istifadəsi kontekstdən asılı olaraq müxtəlif nüanslar daşıyır.