Şifrləmə (şifrləmək felindən törəmə) anlayışı məlumatların başqaları tərəfindən anlaşıla bilməyəcəyi bir formada təqdim edilməsi prosesini bildirir. Bu proses, məlumatın məzmununu gizlətmək və ya məxfiliyini təmin etmək məqsədi ilə həyata keçirilir. Şifrləmədə, aydın mətn (açık metin) adlandırılan orijinal məlumat, müəyyən bir riyazi və ya kriptoqrafik alqoritm vasitəsilə şifrələnmiş mətnə (şifrələnmiş metin) çevrilir. Bu çevrilmə üçün istifadə edilən alqoritm və ya açar adlanan xüsusi bir məlumat olmadan şifrələnmiş mətnin orijinal məlumatını anlamaq mümkün deyil.
Şifrləmənin əsas məqsədləri arasında məlumatların məxfiliyinin təmin edilməsi, bütövlüyünün qorunması və autentifikasiyası yer alır. Məxfilik, yalnız səlahiyyətli tərəflərin məlumatlara giriş əldə etməsini təmin edir. Bütövlük, məlumatların dəyişdirilməməsini və ya saxtakarlıqdan qorunmasını təmin edir. Autentifikasiya isə məlumat mənbəyinin etibarlılığını təsdiq edir. Şifrləmə müxtəlif sahələrdə, xüsusilə də informasiya texnologiyaları, rabitə, maliyyə və hərbi işlərdə geniş istifadə olunur.
Şifrləmə üsulları müxtəlif mürəkkəblik səviyyələrində ola bilər. Sadə əvəzləmə üsullarından tutmuş, çox mürəkkəb və güclü kriptoqrafik alqoritmlərə qədər geniş çeşid mövcuddur. İstifadə olunan alqoritmin gücü və təhlükəsizliyi, şifrləmə açarının uzunluğu və keyfiyyəti ilə birbaşa əlaqədardır. Daha uzun və daha güclü açarlar daha yüksək təhlükəsizlik səviyyəsi təmin edir. Şifrləmənin təhlükəsizliyi həm də istifadə olunan alqoritmin qüvvəsinə, həm də açarın gizliliyinə bağlıdır. Əgər açar məlum olarsa, şifrələnmiş mətn asanlıqla açıla bilər.
Şifrləmə prosesi iki əsas mərhələdən ibarətdir: şifrləmə (encryption) və açıqlama (decryption). Şifrləmə zamanı açıq mətn, şifrələmə açarı ilə şifrələnərək şifrələnmiş mətnə çevrilir. Açıqlama prosesində isə şifrələnmiş mətn, uyğun açarla şifrindən çıxarılaraq orijinal açıq mətnə çevrilir. Şifrləmənin effektivliyi və təhlükəsizliyi bu iki prosesin qarşılıqlı əlaqəsindən və istifadə olunan alqoritmin mürəkkəbliyindən asılıdır.
Müxtəlif cümlələrdə "şifrləmə" sözünün işlənməsinə nümunələr:
- Məlumatların təhlükəsizliyi üçün güclü şifrləmə üsullarından istifadə etmək lazımdır.
- Bu proqram 256-bitlik şifrləməni dəstəkləyir.
- Şifrləmə texnologiyaları internetdə məlumat mübadiləsinin təhlükəsizliyini artırır.
- Sənədin şifrləməsi üçün xüsusi bir proqram tələb olunur.