izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Şifrlənmə (şifrlənmək felindən törəmə) informasiyanın, məlumatın, mətnin və ya digər verilənlərin oxunamaz hala gətirilməsi prosesidir. Bu proses, yalnız müəyyən bir açar və ya alqoritm vasitəsilə deşifrə edilə bilən, gizli bir formaya çevirməklə həyata keçirilir. Şifrlənmə, icazəsiz girişdən qorunmaq, məlumatların gizliliyinə zəmanət vermək, məlumatların bütövlüyünü təmin etmək və ya autentifikasiya məqsədləri üçün istifadə olunur.

Şifrlənmənin əsas məqsədi məlumatların yalnız səlahiyyətli tərəflər tərəfindən oxunmasını təmin etməkdir. Bu, müxtəlif şifrləmə alqoritmləri vasitəsilə həyata keçirilir. Bu alqoritmlər riyazi funksiyalara əsaslanır və açarın təhlükəsiz saxlanması şifrlənmənin effektivliyini müəyyən edir. Açarın itirilməsi və ya oğurlanması məlumatların açılmasına imkan yaradır.

Şifrlənmənin müxtəlif tətbiq sahələri mövcuddur. Bunlara elektron poçt, internet əlaqələri (HTTPS), onlayn ödəniş sistemləri, həmçinin hərbi və dövlət təşkilatlarında məxfi məlumatların qorunması daxildir. Şifrlənmənin gücü istifadə olunan alqoritmin mürəkkəbliyindən və açarın uzunluğundan asılıdır. Daha mürəkkəb alqoritmlər və daha uzun açarlar daha yüksək təhlükəsizlik səviyyəsi təmin edir.

Müasir şifrlənmə üsulları simmetrik və asimmetrik şifrləmə kimi iki əsas kateqoriyaya bölünür. Simmetrik şifrləmədə həm şifrləmə, həm də deşifrə üçün eyni açar istifadə olunur, asimmetrik şifrləmədə isə iki ayrı açar – açıq açar və gizli açar istifadə olunur. Açıq açar məlumatların şifrlənməsi üçün istifadə olunur, gizli açar isə deşifrə üçün.

Qeyd etmək vacibdir ki, "şifrlənmə" termini bəzən "kodlaşdırma" (coding) termini ilə qarışdırılır. Lakin bu iki anlayış arasında əsaslı fərq vardır. Kodlaşdırma məlumatların təmsilinin dəyişdirilməsini, şifrlənmə isə məlumatların gizlədilməsini nəzərdə tutur. Kodlaşdırma məlumatların daha effektiv ötürülməsi və ya saxlanması üçün istifadə olunur, şifrlənmə isə təhlükəsizlik məqsədləri üçün.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz