Şitilləmə: Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində “şitilləmək” fellərinin isim formasından törəmiş bir söz olaraq təqdim edilən “şitilləmə” termini, əsasən kənd təsərrüfatı və bağçılıq sahələrində istifadə olunan, bitki yetişdirmə üsuluna aid bir termindir. Lüğətlərdəki qısa izahlar sözün əhatə etdiyi mənanı tam əks etdirmir.
Məna İzahı: “Şitilləmə” termini, toxumdan və ya qələmdən yetişdirilmiş gənc bitkilərin (şitillərin) əsasən açıq torpağa köçürülməsi və ya əkilməsi prosesini ifadə edir. Bu proses, bitkinin sağlam inkişafı və yüksək məhsuldarlıq əldə edilməsi üçün optimal şəraitin yaradılmasını nəzərdə tutur. Şitilləmənin uğuru, şitillərin keyfiyyətindən, torpağın hazırlanması və əkin texnologiyasının düzgün tətbiqindən asılıdır. Şitilləmə prosesi toxum əkməkdən fərqlənir, çünki əvvəlcədən becərilmiş və müəyyən inkişaf mərhələsinə çatmış gənc bitkilərin əkilməsini ifadə edir.
Terminin Mənşəyi: “Şitilləmə” sözü “şitilləmək” felləsindən törəmişdir. “Şitilləmək” isə türk dilləri ailəsinə məxsus bir sözdür. Etimoloji cəhətdən, “şitillə” sözünün kökü “şıt” və ya “şıtlamaq” felinə bağlı ola bilər. “Şıt” kökündən törəmiş sözlər, tez-tez kiçik ölçülü, yeni böyüyən və ya cücərən şeyləri bildirir. Beləliklə, “şitillə” sözü, yeni cücərən və hələ yetkin olmayan bitkini ifadə edir.
İstifadə Nümunələri:
1. Bu il bağçaya şitilləmə işlərinə mart ayında başlayacağıq.
2. Yaz aylarında əsasən tərəvəz bitkilərinin şitilləməsi həyata keçirilir.
3. Şitilləmə zamanı torpağın nəmliyi və günəş şüalarının miqdarı nəzərə alınmalıdır.
4. Astara, Lənkəran və Masal rayonlarında çayın şitilləməsi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. (Bu nümunədə, coğrafi məkanın şitilləmə ilə əlaqəsi vurğulanır.)
Qeyd: Lüğətlərdəki "k.t." (kənd təsərrüfatı) qısaltması sözün əsas istifadə sahəsini göstərsə də, “şitilləmə” termini meşəçilik, park və bağ dizaynı kimi sahələrdə də geniş istifadə olunur.