Tar-mar sözü Azərbaycan dilində geniş mənada "bir-birinə qarışmış, dolaşıq, nizamsız, qarışıq və pərişan" vəziyyəti bildirir. Lüğətlərdə sadəcə "qarışıq" kimi izah olunsa da, "tar-mar"ın ifadə etdiyi qarışıqlıq daha çox bir şeyin tamamilə dağıdılmış, sıradan çıxmış, əvvəlki formasını itirmiş halını əks etdirir. Sadəcə əşyaların deyil, həm də fikirlərin, vəziyyətlərin, hətta duyğuların belə "tar-mar" ola biləcəyi nəzərə alınmalıdır.
Etimalogiyasına gəldikdə, "tar" və "mar" komponentlərinin ayrı-ayrı leksik vahid kimi mövcudluğu və onların birləşərək belə bir məna əldə etməsi ehtimalı azdır. Çox güman ki, "tar-mar" şərti bir birləşmə olub, tarixi inkişaf prosesində tək bir leksik vahid kimi qərarlaşıb. Onun kökü Türki dillərinin qədim təbəqəsinə gedib çıxması mümkündür, lakin bu barədə dəqiq bir fikir söyləmək üçün əlavə araşdırmalar tələb olunur.
Cümlə içərisində "tar-mar" sözü müxtəlif kontekstlərdə işlənə bilər:
- Əşyalar üçün: "Ev zəlzələdən sonra tamamilə tar-mar olmuşdu." (burada əşyaların dağılmış vəziyyəti ifadə olunur)
- Vəziyyətlər üçün: "Planlarımız tar-mar oldu." (burada planların pozulması, reallaşmaması nəzərdə tutulur)
- Duyğular üçün: "Qəlbi tar-mar olmuşdu." (burada duyğuların qarışıq, pərişan vəziyyətdə olması ifadə olunur)
- Fikirlər üçün: "Fikirləri tamamilə tar-mar olmuşdu, nə düşünəcəyini bilmirdi." (burada fikirlərin qarışıq və nizamsız olması göstərilir)
Yekun olaraq, "tar-mar" sözü sadəcə "qarışıq" olmaqdan daha çox bir şeyin tamamilə dağılmış, pərişan vəziyyətdə olmasını ifadə edən, şairanə və emosional yük daşıyan bir söz olaraq qəbul edilməlidir. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq müəyyən edilir, lakin əsas məğzı dağılma, pərişanlıq və nizamsızlıqdır.