Taylaşmaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "tay olmaq", "bərabər olmaq" və "bərabərləşmək" kimi qısaca ifadə edilməkdən daha geniş və dəqiq şəkildə izah edilməlidir. Lüğətlərdəki qısa ifadələr, sözün bütün məna çalarlarını əhatə etməyə bilər. "Taylaşmaq" feli, iki və ya daha çox varlığın, hadisənin və ya kəmiyyətin müəyyən bir meyarda bərabərləşməsi, bir-birinə yaxınlaşması və ya uyğunlaşması prosesini ifadə edir. Bu uyğunlaşma müxtəlif səviyyələrdə və kontekstlərdə baş verə bilər.
Məsələn, "iqtisadi taylaşma" ifadəsi ölkələr arasındakı iqtisadi göstəricilərin yaxınlaşmasını, "inkişaf səviyyəsinin taylaşması" ifadəsi isə müxtəlif regionların inkişaf göstəricilərinin bərabərləşməsini bildirə bilər. Həmçinin, "rəqiblərin taylaşması" deyərkən, rəqiblərin gücünün və ya imkanlarının bərabərləşməsi nəzərdə tutulur. "Onların fikirləri taylaşdı" deyərkən isə, əvvəlcə fərqli olan fikirlərin yaxınlaşdığını və ya ortaq bir nöqtədə görüşdüyünü ifadə edirik. "Taylaşmaq" feli, sadəcə kəmiyyət bərabərliyini deyil, keyfiyyət və ya xüsusiyyətlərdə də bərabərləşməni bildirə bilər.
Etimoloji baxımdan "tay" sözü ilə bağlıdır və bu sözün kökü qədim türkcədəki "tay" – "qohum, əqrəba, həmyaşıd" mənalarına malik olan kökdən gəlir. Bu əlaqə "taylaşmaq" felinin mənasında bərabərlik və oxşarlıq anlayışlarının önəmini vurğulayır. Beləliklə, "taylaşmaq" feli, yalnız kəmiyyət bərabərliyini deyil, həm də keyfiyyət və mənəvi yaxınlığı, oxşarlığı ifadə edən daha geniş bir məna kəsb edir. Bu səbəbdən "uyğunlaşmaq" sözü ilə sinonim olmasına baxmayaraq, "uyğunlaşmaq" daha çox mühitə uyğunlaşma, "taylaşmaq" isə daha çox bərabərləşmə, həmyaşıd olma mənasını da özündə ehtiva edir.
Cümlədə istifadəsi:
- İqtisadiyyatlarımız sürətlə taylaşır.
- Onların bacarıqları artıq taylaşmışdır.
- Müzakirələr nəticəsində fikirlərimiz taylaşdı.
- İki ölkənin inkişaf səviyyələri taylaşmaq üzrədir.