izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Təbil (ər. طبْل‎ ṭabl) – zərb aləti növü olub, dəridən və ya digər elastik materialdan hazırlanmış səs çıxaran membranla təchiz olunmuş silindrik və ya konusvari formalı boşluqdan ibarətdir. Membranın vurulması ilə müxtəlif həcmdə və tonlarda səs əmələ gəlir. Əsasən iki növ təbil mövcuddur: bir üzlü və iki üzlü. Bir üzlü təbillər yalnız bir tərəfindən vurularaq səs çıxarır, iki üzlü təbillər isə hər iki tərəfdən vurula bilir və daha geniş səs diapazonuna malikdir. Təbillər ölçü, forma və səs xüsusiyyətlərinə görə müxtəlif adlar altında tanınır (məsələn, nağara, dəf, baraban və s.). Lakin “təbil” sözü ümumiyyətlə iri, güclü səs çıxaran zərb alətlərini ifadə etmək üçün işlədilir.

Lüğətlərdə “təbil” sözü “iri nağara” kimi tərif olunsa da, bu tərif tam əhatəli deyildir. Çünki nağara özü də təbil növlərindən biridir. “Təbil” sözü nağaranın müəyyən ölçülərini və ya xüsusiyyətlərini nəzərdə tutmur, daha geniş bir məna daşıyır. Misal üçün, "dəf" və ya "baraban" sözlərinin əvəzinə həmişə "təbil" sözündən istifadə edilə bilməz. “Təbil” sözü daha çox hərbi yürüşlərdə, teatr tamaşalarında, ya da digər kütləvi tədbirlərdə istifadə olunan iri zərb alətləri üçün daha uyğundur.

Ədəbiyyat nümunələrində “təbil” sözünün işlənməsinə baxaq: “Səhnənin dalından təbil və sinc səsi gəlir.” cümləsində təbil, tamaşanın səhnə arxasında gedən hadisələrin fonunu yaradan, güclü və diqqətçəkən bir səs mənbəyi kimi təsvir edilir. "Qoy şeypurlar gurlasın, təbil səsləri dağları titrətsin" misalında isə təbilin gücü və səsinin güclülüyü vurğulanır, bu səsin təsir gücü hətta dağları belə titrədə biləcək qədər təsvir edilir. Bu cümlələrdə “təbil” sözü yalnız bir alət deyil, həm də qüvvət, təntənə və ya həyəcan hissi yaradır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz