Tədqiqatçı sözü, elmi və ya digər sahələrdə sistemli və dərin araşdırmalar aparan, yeni biliklər əldə etməyə çalışan şəxsi ifadə edir. Etimoloji cəhətdən "tədqiq" felindən törəmə olan bu söz, "tədqiq etmək" hərəkətinin fəal iştirakçısını bildirir. "Tədqiq" sözünün özü isə "araşdırmaq", "öyrənmək", "incələmək" mənalarına malikdir və əsasən elmi metodların tətbiqi ilə həyata keçirilir.
Tədqiqatçı, sadəcə bir şeyi öyrənən deyil, həm də əldə etdiyi nəticələri sistemləşdirən, təhlil edən və ümumiləşdirən, nəticədə yeni biliklərə və ya yeniliklərə gətirib çıxaran şəxsdir. Onlar müxtəlif elmi sahələrdə, məsələn, fizika, kimya, biologiya, tarix, sosiologiya, iqtisadiyyat və s. fəaliyyət göstərə bilərlər. Tədqiqatçıların işi yalnız nəzəriyyə ilə məhdudlaşmır; onlar tez-tez eksperimentlər aparır, müşahidələr edir və müxtəlif məlumat mənbələrindən istifadə edirlər.
Tədqiqatçı termini müxtəlif kontekstlərdə işlənə bilər. Məsələn:
- "Gənc tədqiqatçı öz doktorluq dissertasiyası üzərində çalışır." - Burada tədqiqatçı, elmi dərəcə almaq üçün ciddi bir tədqiqat aparan şəxsdir.
- "Tarix tədqiqatçıları bu hadisənin səbəblərini araşdırırlar." - Burada tədqiqatçı, tarixi faktları təhlil edərək hadisələri izah etməyə çalışan mütəxəssisdir.
- " Bazar tədqiqatçıları yeni məhsulun satış potensialını qiymətləndirirlər." - Bu halda tədqiqatçı, iqtisadi və marketinq məlumatlarından istifadə edərək biznes qərarlarının verilməsinə kömək edir.
Yekun olaraq, tədqiqatçı, müəyyən bir sahədə sistemli, dərin və metodik araşdırmalar apararaq yeni biliklər yaradan və ya mövcud bilikləri genişləndirən mütəxəssisdir. Onların işləri cəmiyyətin inkişafına və tərəqqisinə böyük töhfə verir.