izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Təklifsiz sözü Azərbaycan dilində sifət və zərf kimi işlənir. Əsas mənası ədəb-ərkan normalarına, nəzakət qaydalarına əməl etməmək, hörmətsizlik göstərməkdir. Bu mənada, "təklifsiz" sözü həyasızlığı, ədəbsizliyi, saygısızlığı, səliqəsizliyi və hörmətsizlik kimi mənfi keyfiyyətləri ifadə edir. Sözün kökü "təklif" felindən götürülmüşdür. "Təklif" sözünün əsas mənalarından biri müəyyən bir davranış, hərəkət və ya fikir üçün ədəbli, hörmətli bir təklif verməkdir. "Təklifsiz" isə bu təklifi verməməyi, yəni ədəb qaydalarına riayət etməməyi ifadə edir.

Sifət kimi istifadə olunan "təklifsiz" sözü adətən insanları xarakterizə etmək üçün işlədilir: "O, çox təklifsiz bir insandı", "Təklifsiz davranışı hər kəsi əsəbləşdirdi". Bu cümlələrdə söz, şəxsin nəzakətsizliyinə, həyasızlığına və ədəbsizliyinə işarə edir.

Zərf kimi istifadə olunan "təklifsiz" sözü isə hərəkətin, davranışın xarakterini təsvir etmək üçün işlənir: "O, təklifsiz danışırdı", "İşə təklifsiz yanaşdı". Bu cümlələrdə söz, hərəkətin və ya nitqin ədəbsiz, hörmətsiz və nəzakətsiz olduğunu bildirir. "Sırtıq", "həyasız", "ədəbsiz" kimi sinonimlərlə əvəz oluna bilsə də, "təklifsiz" sözü daha çox bir hərəkətin, sözün və ya davranışın ədəb qaydalarına uyğun olmamasını vurğulayır.

Qeyd edək ki, "təklifsiz" sözü kontekstdən asılı olaraq "uyğunsuz", "uyğun gəlməyən", "münasib olmayan" kimi mənalarda da işlənə bilər, lakin bu mənalar əsas mənasından törəmə mənalardır və daha az yayılmışdır. Məsələn, "Təklifsiz bir vaxtda zəng etdin" cümləsində "təklifsiz" sözü zamanın uyğunsuzluğunu ifadə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz