Təmizlənmək sözü "təmizləmək" fellərinin məchul felidir. Yəni, hər hansı bir əşyanın və ya varlığın təmizlənmə prosesinə məruz qalmasını, təmizlənmə hərəkətinin ona tətbiq edilməsini bildirir. Bu prosesin nəticəsi olaraq obyekt əvvəlki vəziyyətinə nisbətən daha təmiz olur; kir, çirk, zibildən, ləkədən, bakteriyalardan və s. azad olunur. Təmizlənmək feli müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalar kəsb edə bilər.
Məsələn, verilən nümunədəki "Ev süpürülüb təmizləndi" cümləsində "təmizlənmək" fiziki təmizlik mənasını ifadə edir; evin süpürülməsi və digər təmizlik işlərinin aparılması nəticəsində əvvəlki vəziyyətindən daha təmiz hala gəldiyini bildirir.
Digər nümunədəki "[Maya] kifayət qədər hərəkət etdikdən sonra yuyundu, təmizləndi" cümləsində isə "təmizlənmək" daha geniş məna daşıyır. Burada yalnız fiziki təmizlik deyil, həm də bədənin tozdur, tərlərdən və s. təmizlənməsi nəzərdə tutulur. Məcaz mənada, Maya özünü fiziki və ya ruhi olaraq yüngülləşdirib, özünü yorucu bir prosesdən sonra yeniləyib. Bu halda "təmizlənmək" daha çox təravət, rahatlıq, yüngüllük hissi ilə əlaqələndirilir.
Ümumiyyətlə, "təmizlənmək" sözü müxtəlif kontekstlərdə aşağıdakı mənalarda işlənə bilər:
- Fiziki təmizlik: Kir, çirk, toz, ləkə və s. madələrdən təmizlənmək.
- Kimyəvi təmizlik: Zərərli maddələrdən, bakteriyalardan və s. təmizlənmək.
- Məcazi təmizlik: Günahlardan, əxlaqsızlıqdan, pis əməllərdən arınmaq, ruhen təmizlənmək.
- Abstrakt təmizlik: Hər hansı bir qüsurdan, noxsanlardan, qarışıqlıqdan azad olmaq.
Sözün etimologiyasına gəldikdə, "təmizlənmək" sözü "təmiz" və "-lənmək" şəkilçilərindən əmələ gəlmişdir. "Təmiz" sözü fars mənşəlidir və "pak, saf" mənasını ifadə edir. "-lənmək" şəkilçisi isə feillərin məchul mənasını bildirir.