Təmkin (ər. təmkin) sözü Azərbaycan dilində geniş məna spektrinə malikdir və bir çox hallarda sinonimlərlə əvəz oluna bilər, lakin hər bir sinonimin özünəməxsus incəlikləri vardır. Əsas mənası özünü ələ alma, nəzarət etmə bacarığı, soyuqqanlılıq, səbirlilik və özünü itirməməkdir. Bu mənada təmkin, insanın duyğu və hərəkətlərini idarə etmə qabiliyyətini ifadə edir. Həyəcanlı, gərgin vəziyyətlərdə belə sakit və nizamlı qalmağı, həddən artıq reaksiyalara yol verməməyi ifadə edir.
Təmkin, sadəcə duyğulara nəzarətdən kənara çıxaraq, fikir və davranışlarda da ağırlıq, ciddilik, vüqar, nəzakətlilik və hörmətlilik kimi keyfiyyətləri əhatə edir. Yəni, təmkinli insan yalnız özünü ələ ala bilmir, eyni zamanda, davranışlarında da ciddiyyət, özünə hörmət və ətrafdakılara hörmət göstərir. Bu mənada o, dərin düşüncəlilik və ağıllılıqla əlaqələndirilir. Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq daha çox "özünü saxlamaq", "səbirli olmaq" və ya "ehtiyatlı olmaq" kimi mənaları da özündə ehtiva edə bilir.
Misal üçün: "Yazıçı, hətta çətin suallar qarşısında da, öz təmkinini qoruyub, sakit və nəzakətli cavab verdi" cümləsində təmkin, həm soyuqqanlılıq, həm də nəzakətlilik mənasında işlənmişdir. "O, böyük təmkinlə işə başladı, hər addımını diqqətlə planlaşdırdı" cümləsində isə təmkin, ehtiyatlılıq və diqqətlilik kimi mənaları önə çıxır. "Təmkinli bir insan həmişə müvəffəqiyyətə daha yaxındır" ifadəsində isə təmkin, müsbət bir xasiyyət kimi təqdim olunur və səbirlilik, ağıllılıq və planlılıqla əlaqələndirilir.
Qısacası, təmkin, mürəkkəb və çoxşaxəli bir anlayış olub, insanın daxili dünyası ilə xarici davranışları arasında tarazlığı ifadə edir. Bu tarazlıq, həm özünə, həm də ətrafındakılara hörmət göstərməklə, müxtəlif vəziyyətlərdə düzgün qərarlar verməyə və müvəffəqiyyət qazanmağa imkan yaradır.