Təşəxxüs [ər.] is. 1. Lovğalıq, təkəbbür, özünü böyük göstərmə, özünü əhəmiyyətli və başqalarından üstün hesab etmə hissi və davranışıdır. Bu, çox vaxt xarici görünüş, davranış və ya sözlərlə ifadə olunur və əslində olan vəziyyətin əksini əks etdirə bilər. Təşəxxüs, özünə inamla səhv salınmamalı, çünki özünə inam real bacarıqlara və nailiyyətlərə əsaslanır, təşəxxüs isə yalançı bir görünüş yaratmağa çalışmaqdır.
2. (məcazi mənada) Görünüşdə olan şənin, əzəmətin, var-dövlətin yalançı sürəti, səthi göstəricilik. Misal üçün, zəngin geyimin altında fakirləşmiş bir insanın təşəxxüsü ola bilər. Bu mənada təşəxxüs, reallıqla uyğun gəlməyən bir xarici görünüşün arxasında gizlənən həqiqəti ifadə edir. Belə bir təşəxxüs yalançı qürur, saxta nüfuz və özünü böyütmə cəhdi kimi də şərh oluna bilər.
3. (nadir hallarda) Özünü başqalarından üstün qoyma məqsədi ilə edilməyən hərəkətlər. Bu istifadə formaca bir qədər məcazi olsa da, əsas mənasından uzaqlaşmadan, hərəkətin motivasiyasına diqqət çəkir. Yəni, hərəkət özünü böyütmə məqsədi daşımasa da, nəticədə o təşəxxüs kimi qəbul edilə bilər.
Misallar:
• O, özünün təşəxxüsü ilə hər kəsi bezdirib. (Birinci məna)
• Qəsrin böyüklüyü və zənginliyi sultanın təşəxxüsündən başqa bir şey deyildi. (İkinci məna)
• Qəhrəmanımız döyüşdə göstərdiyi cəsarəti təşəxxüs kimi dəyərləndirmək səhv olardı. (Üçüncü məna)
Etimologiya: Söz ərəb dilindən gəlmədir. "Şəxəxs" sözündən yaradılmışdır və "özünü böyütmə" mənasını daşıyır.