TİKİLMƏK1 (tikmək1 felindən məchul fel): Bir şeyin tikilməsi, inşa olunması, yaradılması prosesi. Bu mənada "tikilmək" sözü, əsasən, bina, qurğu, obyekt və s. kimi fiziki varlıqların yaradılmasını ifadə edir. Proses başa çatmış və ya davam etməkdə ola bilər. Məsələn, “Yeni bir məktəb tikilməkdədir” cümləsində tikilmə prosesinin davam etdiyi, “Kənddə onlarla yeni ev tikilmişdir” cümləsində isə prosesin başa çatdığı bildirilir.
Etimologiya: Söz kökü türk dillərinə ortaq olan "tik-" (qurmaq, birləşdirmək, düzəltmək mənasında) kökünə dayanır. "-mək" isə məchul fel şəkilçisidir. Beləliklə, "tikilmək" sözü "tik-mək" kökünün məchul halıdır.
İstifadə nümunələri:
* "Bu yaxınlarda şəhərimizin mərkəzində böyük bir ticarət mərkəzi tikilmişdir." (Başqa bir sözlə ifadə edə bilərik: "Bu yaxınlarda şəhərimizin mərkəzində böyük bir ticarət mərkəzi inşa edilmişdir.")
* "Əsrlər boyu tarixi abidələr tikilmiş, bəziləri isə dağılmışdır." (Başqa bir sözlə ifadə edə bilərik: "Əsrlər boyu tarixi abidələr inşa edilmiş, bəziləri isə dağılmışdır.")
* "Yeni bir körpünün tikilməsi planlaşdırılır." (Başqa bir sözlə ifadə edə bilərik: "Yeni bir körpünün inşa edilməsi planlaşdırılır.")
* "Qoyuldu özüllər, boylandı tağlar; Tikildi divarlar, şumal dirəklər." (Bu misalda "tikildi" sözü poetik bir üslubda işlənmişdir və inşa prosesinin təsvirinə xidmət edir.)
Sinonimlər: İnşa olunmaq, qurulmaq, yaradılmaq (kontekstdən asılı olaraq).
Antonimlər: Sökülmək, dağılmaq (əks prosesi ifadə edir).