izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tikilmək₂ felinin Azərbaycan dilindəki mənası "Tikmək₂" felindən törəmiş məchul felidir. Əsas mənası, bir şeyin tikilmə prosesinin nəticəsini ifadə edir. Bu, sadəcə paltar və ya geyimlərin tikilməsi ilə məhdudlaşmır; daha geniş mənada, hər hansı bir materialın, obyektin və ya quruluşun bir-birinə birləşdirilərək, toxunularaq və ya düzülərək meydana gətirilməsini ifadə edir. Həmçinin, əsərin, məhsulun və ya quruluşun necə və hansı formada tikildiyini göstərən keyfiyyət bildirən məna daşıyır.

Misallar:

  • Paltar yaxşı tikilmişdir. – Bu cümlədə “tikilmək” feli, paltarın keyfiyyətinə, onun necə düzgün və gözəl tikildiyinə işarə edir. Tikinti prosesinin keyfiyyət tərəfini vurğulayır.
  • Şalvar çox enli tikilib. – Bu cümlədə isə “tikilmək” feli, şalvarın ölçüsü və formasına diqqət çəkir. Tikinti prosesinin nəticəsində əldə olunan formanı ifadə edir. Forma, ölçü və keyfiyyət birlikdə nəzərə alınır.
  • [Tahirin] pencəyi təzə dəbdə, uzun və gen tikilmişdi. – Bu cümlədə “tikilmək” feli, pencəyin həm dəbə uyğunluğunu, həm də ölçü və formasını (uzun və gen) ifadə edir. Tikinti prosesinin nəticəsində əldə olunan ümumi görünüşü, keyfiyyətini və stilini əks etdirir.

Qeyd edək ki, “tikilmək₂” feli həm aktiv, həm də passiv mənalarda işlənə bilir. Aktiv mənada, prosesin özündən, passiv mənada isə prosesin nəticəsindən bəhs edir. Məsələn, "O, paltarı özü tikir" cümləsi aktiv, "Paltar yaxşı tikilmişdir" cümləsi isə passiv mənada işlənmişdir. "Tikilmək₂" felinin mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər, lakin əsas mənası həmişə bir şeyin tikilməsi prosesi ilə əlaqədardır.

Etimaloji baxımdan, “tikilmək” felinin kökü “tik-” fel kökündəndir və "-il-" məchul əlavəsi ilə "-mək" feli şəkilçisi əlavə edilməklə əmələ gəlmişdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz