Tirlənmə sözü, "tirlənmək" felindən törəmiş bir isimdir. Lüğətlərdə sadəcə olaraq "tirlənmək" felinin isim halına gəlməsi kimi izah olunsa da, daha geniş və dəqiq bir şəkildə izah etmək mümkündür. "Tirlənmə" əsasən fiziki və ya ruhi bir narahatlıq, qıcıqlanma, həyəcan və ya hətta qorxu hissi ilə müşayiət olunan, bədəndə özünü göstərən bir vəziyyəti ifadə edir. Bu vəziyyət, bədənin müəyyən nahiyələrində, xüsusilə də əzələlərdə, qıcolma, titrəmə, dartılma və ya gərilmə kimi hisslərə səbəb olur.
Sözün mənşəyinə baxdıqda, "tirlənmək" feli, kökü ehtimal ki, türk dillərindəki "titrəmək" və ya "qıcolmaq" felinə bağlıdır. Bu felin mənası zamanla inkişaf etmiş və müxtəlif kontekstlərdə istifadə olunmuşdur. Tirlənmənin əsasını psixoloji və fiziki amillərin birgə təsiri təşkil edir. Məsələn, soyuqdan, qorxudan, xəstəlikdən və ya yüksək həyəcandan tirlənmə baş verə bilər.
Cümlələrdə istifadəsinə dair nümunələr:
- Soyuqdan bədənimdə bir tirlənmə hiss etdim. (Fiziki amil)
- Qəfil səs onu dəhşətə gətirdi və bütövlükdə bədənində güclü bir tirlənmə yarandı. (Qorxu hissi)
- İmtahan öncəsi tirlənmə yaşayırdı. (Həyəcan)
- Xəstəliyin əlamətləri arasında qızdırma və bədəndəki davamlı tirlənmə var idi. (Xəstəlik)
Beləliklə, "tirlənmə" sözünün mənası sadəcə bir felin isim halına gəlməsindən daha çoxdur. Bu, müəyyən bir fiziki və ya ruhi vəziyyətin ifadəsidir və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalar daşıya bilər. Daha geniş və dəqiq bir şəkildə izah etmək üçün, sözün leksik mənası ilə yanaşı, kontekstdə istifadəsinin də nəzərə alınması vacibdir.