Titrətmək sözü Azərbaycan dilində geniş məna kəsb edən bir feldir. Lüğətlərdə əsasən "azacıq o yana-bu yana hərəkət etdirmək, əsdirmək, tərpətmək" kimi izah olunsa da, bu yalnız onun mənasının bir qismidir. Daha geniş və dəqiq şəkildə izah etmək üçün mənasını bir neçə aspektdə araşdıraq:
1. Fiziki Titrətmə: Bu, sözün ən sadə və əsas mənasıdır. Yüngül, dəqiq olmayan, ritmik olmayan hərəkətlə bir şeyin və ya cismin azca hərəkətə gətirilməsidir. Məsələn, "Yel yarpaqları titrədir" cümləsində titrətmə, küləyin təsiri ilə yarpaqların yüngülcə hərəkət etməsini ifadə edir. Başqa nümunələr: "Uşaq əlindəki qələmi titrədir", "Səs telləri titrəyərək səs çıxarır". Bu mənada "əsdirmək", "tərpətmək", "silkələmək" sinonim kimi istifadə oluna bilər, lakin "titrətmək" daha zərif və incə bir hərəkəti ifadə edir.
2. Emosional Titrətmə: Titrətmək sözü həm də emosional vəziyyətləri ifadə etmək üçün işlənir. Bu zaman titrəmə, qorxu, həyəcan, sevinc kimi duyğuların fiziki təzahürüdür. Məsələn, "Qorxudan bədəni titrəyirdi" cümləsində titrətmək, qorxu hissinin bədəndə yaratdığı fiziki reaksiyanı ifadə edir. Bu mənada sinonim olaraq "əsəbiləşdirmək", "qorxutmaq" istifadə oluna bilməz, çünki onlar səbəbi ifadə edir, "titrətmək" isə təsiri.
3. Səs Titrətməsi: Titrətmək sözü həm də səsin xüsusiyyətlərini ifadə edə bilər. Məsələn, "Səsi titrəyirdi, sanki ağlayacaqdı" cümləsində titrətmək, səsdəki emosional gərginliyi, ağlamaq həddinə yaxınlığı bildirir. Bu mənada "dəyişdirmək", "qarışdırmaq" sinonim kimi istifadə oluna bilməz, çünki onlar fərqli mənaları əhatə edir.
Etimologiya: Titrətmək sözünün kökü türk dillərindəki "titrəmək" felindən gəlir və "sarsılmaq", "rəqs etmək" mənalarını ehtiva edir. Bu məna genişlənərək müasir Azərbaycan dilindəki müxtəlif kontekstlərdə istifadəsini əhatə edir.
Qrammatik Xüsusiyyətlər: Titrətmək felinin müxtəlif zaman formaları, əmri, məchul növləri mövcuddur və cümlədə müxtəlif qrammatik funksiyalarda işlənə bilər (məsələn, xəbər, tamamlıq, zərflik və s.).