izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Azca-azca zərfi iki əsas mənada işlənir. Birincisi, miqdarın azlığı və tədricənliyi ifadə edir. Bu mənada "azca-azca" sözü, bir şeyin hamısını birdən deyil, kiçik hissələrə bölərək, tədricən edildiyini göstərir. Məsələn, "Bu sudan azca-azca əlimə tök" cümləsində suyun hamısı birdən deyil, az-az, kiçik miqdarda ələ tökülməsi nəzərdə tutulur. Bu istifadədə "azca-azca" "tədricən", "az-az", "hissə-hissə" kimi sözlərlə sinonimdir. Beləliklə, bu məna kəmiyyətə (miqdara) yönəlib.

İkinci mənada isə "azca-azca" sözü hərəkətin yavaşlığını, tədricənliyini bildirir. "Uşaq azca-azca yeriyir" cümləsində olduğu kimi, bu istifadədə hərəkətin sürətinin azlığı ön plana keçir. Uşağın sürətinin yavaş olduğunu, sürətlə deyil, tədricən hərəkət etdiyini vurğulayır. Bu mənada "azca-azca" "yavaş-yavaş", "tədricən", "lentik" kimi sözlərlə sinonim kimi işlədilə bilər. Bu istifadədə isə keyfiyyətə (sürətə) yönəlib.

Maraqlı bir cəhət də odur ki, "azca-azca" sözünün hər iki mənasında da "azlıq" və "tədricənlik" anlayışları əsas rol oynayır. Fərq isə bu anlayışların tətbiq olunduğu sahədədir: birinci mənada kəmiyyətə, ikincisində isə keyfiyyətə (sürətə). Bu, sözün mənasının zənginliyini və dilin ifadə imkanlarının genişliyini nümayiş etdirir. "Azca-azca" həm də məcazi mənada istifadə oluna bilər, məsələn, bir işin yavaş-yavaş, addım-addım həll edilməsi üçün.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz