Toxuma sözü "toxumaq" fellərinin isim formasından əmələ gəlmişdir. Lüğətlərdə sadəcə "toxumaq" fellərinin isim halına uyğun tərif verilsə də, "toxuma" sözünün mənası daha geniş və çoxcəhətlidir. Bu söz, əsasən iki əsas mənada işlənir:
1. Fiziki Toxuma: Bu mənada "toxuma" bir-birinə sıx bağlı olan, qarışıq və bütöv bir quruluşu, əşyanın tərkib hissələrinin bir-birinə bağlanması prosesinin nəticəsini ifadə edir. Məsələn, parçanın toxuması, bitkinin toxuması, torpağın toxuması kimi ifadələrdə bu məna öz əksini tapır. Burada "toxuma" sözü materialların fiziki quruluşuna, onların qarşılıqlı əlaqəsinə və bir-birinə necə bağlandığına işarə edir. Parçanın toxuması hamar ola bilər, ya da kobud; bitkinin toxuması yumşaq və ya sərt ola bilər. Bu mənada, "toxuma" struktur, quruluş, tərkib kimi sinonim sözlərlə əvəz edilə bilər, ancaq bu sinonimlər "toxuma" sözünün ifadə etdiyi incəlik və dəqiqliyi tam əks etdirə bilməzlər.
2. Məcazi Toxuma: "Toxuma" sözü məcazi mənada da geniş istifadə olunur və bu mənada bir-birinə bağlı hadisələrin, fikirlərin, söhbətin və ya hadisələrin ardıcıl və qarışıq bir şəkildə təşkilini bildirir. Məsələn, "söhbətin toxuması maraqlı idi", "o, qorxunc bir yalan toxuması yaratdı", "həyatın toxuması" kimi ifadələr məhz bu məcazi mənaya aiddir. Burada "toxuma" sözü müxtəlif elementlərin qarışığını, onların bir-birinə necə bağlandığını, bir bütövün yaradılmasını ifadə edir. Bu mənada, "toxuma" sözü "quruluş", "təşkilat", "struktur", "kompozisiya" kimi sinonimlərlə əvəz oluna bilər, lakin hər bir sinonimin özünəməxsus kontekstlərə uyğunluğu vardır.
Qısaca, "toxuma" sözü həm fiziki, həm də məcazi mənalarda işlənərək, müxtəlif kontekstlərdə əşyaların, hadisələrin və ya fikirlərin quruluşunu, təşkilini və bir-birinə bağlılığını ifadə edir. Sözün tam mənasının anlaşıla bilməsi üçün istifadə olunduğu kontekstin diqqətlə nəzərə alınması vacibdir.