izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tolazlamaq felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə “əlini dala gərərək bir şeyi uzağa atmaq, tullamaq”dan daha geniş və dəqiq şəkildə izah edilməlidir. Lüğətlərdəki qısa izah, feilin ifadə etdiyi hərəkətin xüsusiyyətlərini tam əks etdirmir.

Tolazlamaq, əşyanı əlinlə uzağa atmaq hərəkətini bildirir, lakin bu hərəkət adi atmaqdan fərqlənir. “Tolazlamaq”da bir qədər qüvvətli, birdən-birə və bir az da səhlənkarlıqla atmaq fikri var. Atılan əşya hədəfə dəqiq dəyməməlidir; daha çox uzaqlaşdırılmaq, aradan qaldırılmaq məqsədi güdür. Bu mənada, “atmaq”, “tullamaq”, “fırlatmaq” kimi fellərdən semantik olaraq fərqlənir. Onlar daha dəqiq və məqsədyönlü hərəkətləri ifadə edirlər.

Misal olaraq verilən cümlədə (“…tolazlamısan səlbəni…”) səlbənin atılma tərzi və məqsədi açılır. Səlbənin sadəcə atılmaması, əksinə, bir az qüvvətlə və səhlənkarlıqla uzağa atılması ifadə olunur. Hətta, səlbənin Haykanuşun danasının gözünə dəyməsi təsadüfi bir nəticədir, əsas məqsəd səlbəni aradan qaldırmaqdır.

Tolazlamaq feli, əşyanın növündən və atılma məsafəsindən asılı olaraq, fərqli kontekstlərdə istifadə oluna bilər. Məsələn, “uşaq oyuncağını tolazladı”, “o, qəzəblə kağızı tolazladı”, “balığı suya tolazladı” kimi cümlələrdə feli müxtəlif mənalarda işlətmək olar. Hər halda, hərəkətin sürətli, qüvvətli, lakin dəqiq olmayan xüsusiyyətləri saxlanılır.

Etimalogiyasına gəldikdə, tolazlamaq sözünün mənşəyi haqqında dəqiq məlumat yoxdur. Lakin, türk dillərindəki oxşar fellərlə əlaqəli ola bilər. Daha geniş leksik tədqiqatlar bu sözün etimologiyasını dəqiqləşdirməyə kömək edə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz