izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tonál [yun.] Musiqi terminidir və iki əsas mənaya malikdir. Birinci mənası, musiqi kontekstində, bir tondan digər bir tona keçməni ifadə edir. Bu keçid, tonların səslənmə tezliyinin dəyişməsi ilə bağlıdır və "ton" sözünün 1-ci və 5-ci mənaları ilə (əgər Azərbaycan dilinin izahlı lüğətində bu mənalar ayrıca izah olunubsa) sıx əlaqədədir. Məsələn, bir musiqi əsərinin melodik inkişafında, bir tondan (məsələn, do major) digər bir tona (məsələn, sol major) keçid “tonal dəyişiklik” kimi ifadə oluna bilər. Bu dəyişiklik, əsərin ümumi tonallığını, əhvalını və ya harmonik strukturunu dəyişə bilər. Keçidin xarakteri, hamar və tədricən, ya da kəskin və qəfil ola bilər, bu isə kompozitorun ifadə vasitələrindən asılıdır.

İkinci mənası isə daha geniş və ümumi bir məfhumu əhatə edir: tonallığa aid olan hər şey. "Tonallıq" musiqi və incəsənət sahələrində müxtəlif mənalarda işlənə bilər: əsərin əsas tonu, harmonik sistemi, emosional rəngi və ya ümumi səs təsiri. Beləliklə, "tonal" sözü, bir musiqi əsərinin tonallıq xüsusiyyətlərini, onun harmonik strukturunu, tonal mərkəzini və ümumi səs rəngini təsvir etmək üçün işlənə bilər. Məsələn, “tonal rəngarənglik”, “tonal əlaqələr”, “tonal uyğunluq” ifadələrində olduğu kimi. Bu mənada, “tonal” sözü həm musiqi əsərlərinin təhlilində, həm də incəsənətin digər sahələrində (məsələn, rənglərin tonallığının təsviri) istifadə oluna bilər. Həmçinin, “tonal” sözü bəzi elmi sahələrdə də, məsələn, akustikada istifadə oluna bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz