izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Topa-topa sözü Azərbaycan dilində sifət və zərf kimi işlənən bir söz birləşməsidir. Əsasən predmetlərin və ya hadisələrin çoxluğunu, sıxlığını, yığılıb toplanmasını ifadə edir. "Qalaq-qalaq", "yığın-yığın", "dəstə-dəstə", "yığcam", "sıx" kimi sözlərlə sinonim ola bilər, lakin bu sinonimlərdən fərqli olaraq daha çox hərəkətlilik və sürət hissi əlavə edir. "Topa-topa"nın tərkib hissəsi olan "topa" sözü öz-özlüyündə dəstə, yığın mənasını verir və bu söz birləşməsində bu mənanı daha da gücləndirir.

Lüğətlərdə sadəcə "qalaq-qalaq", "yığın-yığın" kimi təriflənməsi, sözün ifadə etdiyi dinamikliyi tam əks etdirmir. Məsələn, "Topa-topa buludlar hərəkət edirdi" cümləsində "topa-topa" yalnız buludların çoxluğunu deyil, həm də onların bir-birinin ardınca, sürətlə, yığcam bir şəkildə hərəkət etməsini vurğulayır. Əgər "qalaq-qalaq buludlar dururdu" deseydik, bu tamamilə fərqli bir mənzərə canlandırar.

Sözün mənşəyinə gəldikdə, "topa" kökünün qədim türk dillərindən gəldiyi ehtimal olunur və əsas mənası "dəstə", "yığın"dır. "-topa" şəkilçisi isə təkrarlanan hərəkət və ya çoxluq bildirən bir şəkilçi kimi çıxış edir. Beləliklə, "topa-topa" söz birləşməsi, həm "topa"nın təkrarı, həm də bu təkrarın vurğuladığı sürət və hərəkətlilik ilə çoxluq və sıxlığı daha effektli şəkildə ifadə edir.

Digər nümunələr:

  • Topa-topa insanlar meydana axışırdı.
  • Topa-topa qar yağır.
  • Topa-topa ağaclar əkmişdilər.
Bu cümlələrdə də "topa-topa" sözü həm sayın çoxluğunu, həm də bu çoxluğun yaradığı sıxlığı, yığılmanı və ya bəzən sürətli hərəkəti ifadə edir.
Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz