Totalitar sözü fransızca "totalitaire" sözündən götürülmüşdür (özü də latınca köklərə malikdir). Əslində, "total" sözünün törəməsidir və "tam", "ümumi", "bütöv" mənalarını ifadə edir. Ancaq siyasi kontekstdə bu sözün mənası daha spesifik və mənfi bir çalar alır. Totalitarizm, dövlətin fərdin həyatının bütün aspektlərinə nəzarət etdiyi, şəxsi azadlıqların tamamilə məhdudlaşdırıldığı, müxalifətin qətiyyən olmadığı, bütün gücün bir mərkəzdə cəmləşdiyi bir siyasi sistemdir.
Totalitar rejimlərin əsas xüsusiyyətləri bunlardır: mütləq hakimiyyətə malik olan bir lider və ya partiya; cəmiyyətin bütün sferalarına (iqtisadiyyat, mədəniyyət, təhsil, media) dərin nüfuz etmiş ideoloji nəzarət; şəxsi azadlıqların, o cümlədən fikir, söz, mətbuat azadlıqlarının əhəmiyyətli dərəcədə məhdudlaşdırılması; gizli polis və repressiya aparatının mövcudluğu; müxalifətin amansız şəkildə təqib edilməsi və ləğv edilməsi; propaganda və beynin yuyulması vasitələrinin geniş tətbiqi; və bir çox hallarda terror və zorakılığın sistemli istifadəsi.
Totalitarizm, faşizm və stalinizm kimi ideologiyaların əsas xüsusiyyətidir, lakin yalnız bu ideologiyalarla məhdudlaşmır. Əsas xüsusiyyət, dövlətin cəmiyyət üzərindəki mütləq və tamamilə nəzarətidir. "Totalitar rejim" ifadəsi bu cür rejimlərin təsvirində istifadə olunur. Məsələn: "XX əsrin ortalarında Avropada totalitar rejimlər geniş yayılmışdı." və ya "Totalitar rejimlərin insan hüquqlarına ciddi təhdid təşkil etdiyi şübhəsizdir."
Qeyd etmək lazımdır ki, "totalitar" sözünün fərqli alimlər tərəfindən fərqli şəkildə tərif və təhlil olunması mümkündür. Bəzi alimlər bu terminin çox geniş və qeyri-dəqiq olduğunu, digərləri isə onun müəyyən siyasi sistemləri xarakterizə etmək üçün əvəzolunmaz bir termin olduğunu düşünürlər. Lakin ümumi fikir birliyi odur ki, totalitarizm insan azadlığına ciddi bir təhdiddir.