Travmа [yun. trauma] sözü Azərbaycan dilinə yunan dilindən keçmişdir və əsasən fiziki zədələnməni ifadə edir. Lakin müasir istifadədə onun mənası genişlənərək psixoloji və ya emosional zədələnmələri də əhatə edir.
Fiziki travma: Bu, hər hansı bir xarici təsir (mexaniki, termal, kimyəvi və s.) nəticəsində bədənin toxumalarında və ya orqanlarında yaranan qeyri-normal dəyişikliklərdir. Bu, sadə bir cızıqdan tutmuş, ağır sümük sınıqlarına, daxili orqanların zədələnməsinə, hətta ölümə səbəb ola bilər. Misal üçün, avtomobil qəzası nəticəsində baş travması, yanğın zamanı yanma travması, düşmə nəticəsində əzilmə travması və s. Fiziki travmanın ciddiyyəti zədənin növü, dərəcəsi və yerindən asılıdır.
Psixoloji travma: Bu, insanın həyatında baş verən mənfi hadisələr (fiziki və ya cinsi zorakılıq, təbii fəlakət, müharibə, ölüm, ağır itki və s.) nəticəsində yaranan psixoloji və ya emosional zədələnmədir. Psixoloji travma insanın əsəb sistemini ciddi şəkildə təsir edir, həyat keyfiyyətini aşağı salır və müxtəlif psixi xəstəliklərə (post-travmatik stress pozuntusu, depressiya, narahatlıq pozuntuları və s.) səbəb ola bilər. Psixoloji travmanın əlamətləri hər insanda fərqli ola bilər və zaman keçdikcə dəyişə bilər.
Travmatik təcrübə: Bu, həm fiziki, həm də psixoloji travmaya səbəb ola bilən, yaddaqalan və mənfi təsirli hadisələri ifadə edir. Travmatik təcrübələr insanın həyatında iz buraxır və uzun müddət onu təsir edə bilər. Bu təcrübələrə şahid olmaq belə kifayətdir ki, insan psixoloji travma yaşasın.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Qəzada aldığı travma onu aylarla yatağa məhkum etdi.
- Uşaqlıq dövründə yaşadığı travma onun həyatına kölgə salırdı.
- O, başından keçirdiyi travmalar nəticəsində psixoloji yardım alır.
- Hadisənin şahidi olanlar ciddi psixoloji travma keçiriblər.