Turşutma sözü, "turşutmaq" felindən törəmiş bir isimdir. Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində qısa şəkildə izah olunmasına baxmayaraq, daha geniş və dəqiq bir şəkildə izahını təqdim edək.
Əsasən, "turşutma" bir məhlulun, mayenin və ya qidanın turş olmasını təmin etmək, turşlaşdırmaq prosesini ifadə edir. Bu proses kimyəvi reaksiyalar vasitəsilə baş verir və nəticədə maddənin pH səviyyəsi azalır. Turşutma müxtəlif sahələrdə tətbiq olunur:
1. Qida sənayesi: Qida məhsullarının dadını və saxlama müddətini artırmaq üçün turşutma prosesindən geniş istifadə olunur. Məsələn, turşu hazırlamaq, konservləşdirmə, şərabçılıq, süd məhsullarının istehsalı kimi sahələrdə turşutma mühüm rol oynayır. Bu prosesdə sirkə turşusu, limon turşusu, süd turşusu və digər turşular tətbiq olunur.
2. Kimya sənayesi: Kimyəvi reaksiyaların idarə olunması və müəyyən məhsulların əldə edilməsi üçün turşutma prosesindən istifadə edilir. Məsələn, metal əritməsi, boya istehsalı və s. kimi sahələrdə turşuların tətbiqi turşutma prosesi hesab oluna bilər.
3. Torpaqşünaslıq: Torpağın pH səviyyəsini tənzimləmək üçün də turşutma prosesi tətbiq oluna bilər. Asidik torpaqlarda bitki becərilməsi üçün torpağın pH-ının tənzimlənməsi vacibdir.
4. Məcazi mənada: Nadir hallarda, "turşutma" sözü məcazi mənada da işlənə bilər. Məsələn, birinin əhval-ruhiyyəsini, əlaqələrini "turşutmaq" ifadəsi, mənfi təsir, pozulma mənasını verə bilər. Amma bu istifadə daha az yayılmışdır.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Qırmızı kələmin turşutması üçün xüsusi bir resept lazımdır.
- Sənaye miqyasında turşutma prosesi avtomatlaşdırılmış sistemlərlə həyata keçirilir.
- Torpağın turşutması üçün müxtəlif kimyəvi maddələrdən istifadə olunur.
- (Məcazi mənada) Onun sərt sözləri bütün əhval-ruhiyyəmizi turşutdu.
Beləliklə, "turşutma" sözü sadəcə "turş etmə" mənasından daha geniş bir kontekstdə baş verən prosesi əhatə edir və müxtəlif sahələrdə müxtəlif tətbiqlərə malikdir.