Tüpürcəkləmə sözü "tüpürmək" fellərinin məsdər formasından törəmişdir və əsasən aşağıdakı mənaları əhatə edir:
1. Fiziki Tüpürcəkləmə: Ağız boşluğunda toplanmış tüpürcəyi qüvvə ilə ağızdan kənara atmaq hərəkəti. Bu, ən geniş yayılmış və əsas mənasıdır. Məsələn: "Qəzəbindən yerə tüpürcəklədi." burada tüpürcəkləmə hərəkəti qəzəbin ifadəsidir. Yaxud: "Xəstə öskürərək tüpürcəkləyirdi." burada tüpürcəkləmə fiziki bir əlamət, xəstəliyin təzahürüdür. Tüpürcəkləmə hərəkəti bir çox hallarda instinktiv və ya refleksiv ola bilər.
2. Məcazi Tüpürcəkləmə: Sözün məcazi mənası daha çox nifrət, rəğbətsizlik, tənə, hörmətsizlik və ya nəzakətsizlik ifadə etmək üçün işlədilir. Bu mənada "tüpürcəkləmək" bir şeyi, bir şəxsi, vəziyyəti rədd etmək, onu əhəmiyyətsiz hesab etmək kimi başa düşülür. Məsələn: "O, təklifinə tüpürcəklədi." burada təklifə olan nifrət və rədd edilmə ifadə olunur. Yaxud: "O, onun sözlərinə tüpürcəkləyərək otaqdan çıxdı." burada isə hörmətsizlik və nifrət ifadə olunur. Bu mənada tüpürcəkləmə hərəkəti fiziki olaraq gerçəkləşməyə bilər, ancaq daxili bir reaksiyanı, duyğunu ifadə edir.
3. Şiddətli Tüpürcəkləmə: Bəzi hallarda "tüpürcəkləmə" sözü sıçrayaraq tüpürmək mənasında işlənə bilər. Bu, daha çox şiddətli və nifrət dolu bir ifadədir. Məsələn: “Qəzəbindən əlindəki çöpü tüpürcəklədi.” burada hərəkətin şiddəti vurğulanır.
Etimologiya: Sözün kökü türk dillərindəki "tüpürmək" felindən gəlir. "-cəkləmək" əlavəsi isə hərəkətin davamlılığını və ya təkrarlanmasını bildirir.
Qeyd: Tüpürcəkləmənin mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər. Ona görə də sözün düzgün başa düşülməsi üçün cümlənin ümumi məzmununa diqqət yetirilməlidir.