Ucuzlanmaq sözü, əsasən "ucuzlaşmaq" sözünün sinonimi kimi işlənir və əşya və ya xidmətin qiymətinin azalmasını, ucuzlaşmasını bildirir. Lakin, "ucuzlaşmaq"dan fərqli olaraq, "ucuzlanmaq"da bir qədər daha çox səbəb və nəticə əlaqəsinə vurğu edilir. Yəni, sadəcə qiymət azalması deyil, bu azalmanın arxasında duran səbəblərə də işarə edilir. Məsələn, "ucuzlaşmaq" daha çox obyektiv bir hadisəni ifadə edərkən, "ucuzlanmaq" bu hadisənin səbəblərinə, məsələn, tələbin azalmasına, istehsalın artmasına, rəqabətə və ya digər iqtisadi amillərə istinad edə bilər.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "ucuz" kökündən əmələ gəldiyini görərik. "Ucuz" sözü, öz növbəsində, türk dillərinin ortaq kökündən gəlir və əşyanın qiymətinin aşağı olmasını ifadə edir. "-lanmaq" isə fəal iştirakçı əlavəsidir və prosesin davam etdiyini, dəyişmənin baş verdiyini bildirir. Beləliklə, "ucuzlanmaq" sözü "ucuz olma prosesi"ni ifadə edir.
Cümlə içərisində "ucuzlanmaq" sözünün necə işləndiyi nümunələrə baxaq:
"Son aylarda neftin qiyməti kəskin şəkildə ucuzlanmaqdadır." (Burada neftin qiymətinin azalmasının səbəblərinə, məsələn, dünya bazarındakı tələb-təklif münasibətlərinə işarə edilir.)
"İstehsalın artması ilə məhsullar ucuzlanmağa başladı." (Burada məhsulların ucuzlaşmasının səbəbi istehsalın artması kimi göstərilir.)
"Rəqabət səviyyəsinin yüksəlməsi nəticəsində malların qiymətləri ucuzlanmaqdadır." (Bu cümlədə ucuzlaşmanın səbəbi rəqabət kimi ifadə olunur.)
Qeyd etmək lazımdır ki, "ucuzlanmaq" sözü əsasən iqtisadi kontekstdə işlənir. Ancaq məcaz mənada da işlənə bilər. Məsələn, "Onun nüfuzunun ucuzlanması" ifadəsi nüfuzun azalmasını ifadə edir.