Uğursuz sifəti, əsasən, müəyyən hadisə və ya şəxsin bədbəxtlik, fəlakət və ya istənilməyən nəticələrə səbəb olması mənasını bildirir. Lüğətlərdəki qısa izahı genişləndirərək deyə bilərik ki, "uğursuz" sözü bir hadisənin, əşyanın və ya şəxsin uğursuzluqla, bədbəxtliklə, istənilməyən nəticələrlə assosiasiya olunmasını ifadə edir. Bu, sadəcə bədbəxtlik və ya şanssızlıq deyil, həm də bu bədbəxtliyin bir səbəb-nəticə əlaqəsi daxilində baş verməsini nəzərdə tutur.
Etimalogiyasına nəzər salsaq, "uğur" sözünün kökü "uğramaq" fellə bağlıdır. "Uğramaq" isə bir şeyə nail olmaq, bir məqsədə çatmaq, arzuya nail olmaq mənasını verir. Beləliklə, "uğursuz" sözü "uğura çatmayan", "uğursuzluğa məruz qalmış", "məqsədə çatmayan" kimi izah edilə bilər. Sözün özündə bir növ mənfi nəticənin öncədən proqnozlaşdırılması və ya müəyyən bir hadisənin arzuolunmaz nəticələrlə sona çatmasının gözlənilməsi mənası var.
Cümlədə necə işləndiyi nümunələrə baxaq:
- "Uğursuz bir gün idi: yağış yağdı, avtomobil xarab oldu və sənədlərimi itirdim." (Burada "uğursuz" günün ümumi olaraq istənilməyən hadisələrlə dolu olduğunu bildirir.)
- "O, uğursuz bir investisiya etdi və bütün pulunu itirdi." (Burada "uğursuz" investisiyanın mənfi nəticəyə səbəb olduğunu göstərir.)
- "Qonaqsız ev uğursuz olar." (Bu məsəl, xalq arasında yayılmış bir inancı əks etdirir və qonaq qəbul etməməyin mənfi nəticələrə səbəb ola biləcəyini ifadə edir.)
- "Uğursuz bir təsadüf nəticəsində qəza baş verdi." (Burada təsadüfün mənfi və arzuolunmaz nəticələrə səbəb olduğunu vurğulayır.)
Beləliklə, "uğursuz" sözünün mənası sadəcə "bədbəxt"dən daha genişdir. O, həm bədbəxtliyi, həm də bu bədbəxtliyin səbəbini, həm də nəticələrini əhatə edir. "Şükümsüz", "məşum", "bədşüküm", "bədbəxt", "fəlakətli" kimi sinonimlərlə əvəz olunsa da, hər bir sinonim "uğursuz"un tam mənasını ifadə etmir. "Uğursuz" sözünün özünəməxsusluğu və dəqiq mənası əsasən nəticənin arzuolunmazlığı və onun bir səbəbə bağlı olması ilə müəyyən olunur.