izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Uşqun sözü Azərbaycan dilinə rus dilindən, rus dili isə ingilis dilindən ("schooner") keçmişdir. Köhnəlmiş bir söz olaraq, əsasən dənizçilik terminologiyasında istifadə olunurdu və iki qülləli yelkənli bir gəmini və ya qayığı ifadə edirdi. Ancaq "iki qülləli" ifadəsi tam dəqiq deyil. Daha dəqiq olaraq, uşqun, ön və arxa qüllələri (mastları) olan və bu qüllələrə bərkidilmiş müxtəlif yelkən formalarına malik yelkənli bir gəmidir. Bu yelkən formaları və onların düzülüşü uşqunun növünü müəyyən edirdi. Beləliklə, uşqun, müəyyən bir yelkən formaları konfigurasiyasına malik bir gəmi sinifidir, sadəcə "iki qülləli" olmaqla məhdudlaşmır.

Uşqunların müxtəlif ölçüləri və dizaynları mövcud idi. Bəziləri balıqçılıqda, bəziləri isə ticarət məqsədləri üçün istifadə olunurdu. Onların sürətli və manevr qabiliyyəti yüksək idi, bu da onları həm ticarət, həm də hərbi əməliyyatlar üçün əlverişli edirdi. "Yengə: Hacı ağa, gəlinin sənə salam verir, ona nə bağışlayırsan? Qayınata" misalında isə sözün köhnəlmiş və nadir istifadə olunduğu göstərilir; burada kontekstdən uşqunun dəqiq tipi və ölçüsü haqqında məlumat əldə etmək mümkün deyil, ancaq ümumi yelkənli gəmi mənasında işlədilir.

Müasir Azərbaycan dilində uşqun sözü demək olar ki, tamamilə köhnəlmişdir və onun yerini daha ümumi “yelkənli gəmi” və ya daha dəqiq terminlər tutmuşdur. Ancaq tarixi və dənizçilik terminologiyasının araşdırılması zamanı həmin sözün mənasını bilmək vacibdir. Sözün mənşəyinin aydınlaşdırılması, onun tarixi kontekstini və dilin inkişafındakı rolunu daha yaxşı anlamağa kömək edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz