Uzanma: "Uzanmaq" fellindən törəmiş isimdir. Əsas mənası, uzanmış vəziyyət, uzunluq, məsafə və ya müddətdir. Lüğətlərdəki qısa izah kifayət qədər dəqiq olmasa da, "uzanma" sözünün kontekstə görə müxtəlif nüanslar kəsb etdiyini qeyd etmək vacibdir.
Mənasının Nüansları: "Uzanma" sözü fiziki uzanma və ya məcazi mənada uzunluq, davamlılıq, genişlik kimi mənalarda işlənə bilər.
Fiziki Uzanma: Bu mənada "uzanma" bir cismin və ya varlığın uzunluğunu, hündürlüyünü ifadə edir. Məsələn: "Körpünün uzanması çox təsirli idi" (körpünün uzunluğu) və ya "O, yorğunluqdan uzanmaya düşdü" (bədənin yatmış vəziyyəti).
Məcazi Mənalar:
- Uzunluq (məsafə): "Şəhərin uzanması göz qabağındadır" (şəhərin geniş ərazisi).
- Davamlılıq (müddət): "Qışın uzanması əkinçiliyə mənfi təsir göstərdi" (qışın uzun müddət davam etməsi).
- Genişlik (sahə): "Problemin uzanması həllini çətinləşdirir" (problemin geniş miqyasda yayılması).
- Təsir dairəsi: "Onun təsirinin uzanması böyük idi" (təsirin geniş kütləyə yayılması).
Fərqli Cümlələrdə İstifadəsi:
- "Evimizin uzanması çox gözəldir." (fiziki uzanma)
- "Söhbətin uzanması gecənin qaranlığa çalınmasına səbəb oldu." (müddət)
- "Xəstəliyin uzanması həkimləri narahat edirdi." (müddət)
- "Tarixin uzanması çox maraqlı hadisələri əhatə edir." (müddət, zaman)
- "Çölün uzanması səhraya bənzəyirdi." (məsafə, genişlik)
Etimologiya: "Uzanma" sözü "uzanmaq" fellindən törəmişdir. "Uzanmaq" feli isə kökü qədim türk dillərində olan və "uzun olmaq", "uzanmaq" mənalarını ifadə edən kökdən əmələ gəlmişdir. Bu kökün əlaqədar olduğu digər dillərdəki sözlərlə müqayisə aparmaq, "uzanma" sözünün etimoloji mənzərəsini daha aydın göstərə bilər.