Uzlaşdırma sözü "uzlaşdırmaq" feilindən törəmiş bir isimdir. Əsas mənası, müxtəlif fikirlər, baxışlar, maraqlar və ya mövqelər arasında ortaq bir nöqtə tapmaq, yəni tərəflər arasında razılığa gəlmək, anlaşma əldə etmək prosesidir. Bu proses, münaqişələrin həllində, qarşıdurmaların aradan qaldırılmasında və sülhün təmin olunmasında mühüm rol oynayır.
Uzlaşdırma prosesi müzakirə, danışıqlar, kompromis, güzəşt və qarşılıqlı anlayış kimi elementləri özündə ehtiva edir. Tərəflər öz maraqlarını qismən də olsa təmin etmək üçün, müəyyən güzəştlərə gedərək ortaq bir həll yoluna nail olurlar. Bu, qarşılıqlı hörmət və anlayış əsasında qurulmalı, tərəflərin hər birinin haqlarının nəzərə alınması ilə həyata keçirilməlidir. Sadəcə bir tərəfin məğlubiyyəti ilə nəticələnən bir uzlaşdırma əsl uzlaşdırma hesab edilə bilməz.
Uzlaşdırmanın müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənaları da ola bilər. Məsələn, hüquqi mənada uzlaşdırma, mübahisəli məsələlərin məhkəməyə getmədən, tərəflərin razılığı ilə həll olunması prosesidir. Elmi araşdırmalarda isə, uzlaşdırma, fərqli nəticələri və ya məlumatları bir araya gətirmək, onların arasında rabitə qurmaq, ümumiləşdirmə aparmaq kimi anlaşılır. Həmçinin, bir obyektin və ya hadisənin müxtəlif cəhətlərini birləşdirmək, vəhdət yaratmaq mənasında da işlənə bilər.
Cümlə içərisində istifadəsinə nümunələr:
- İşçilərlə işəgötürənlər arasında uzun müddət davam edən mübahisə nəhayət uzlaşdırmaya gətirib çıxardı. (Münaqişənin həlli)
- Fərqli mədəniyyətlərin uzlaşdırılması üçün tolerantlıq çox vacibdir. (Fərqliliklərin bir araya gətirilməsi)
- Araşdırmanın nəticələrinin uzlaşdırılması üçün əlavə tədqiqatlar aparıldı. (Elmi məlumatların birləşdirilməsi)
- Rəssam rənglərin harmoniyasını və formaların uzlaşdırılmasını ustalıqla bacarırdı. (Bədii elementlərin vəhdəti)
Beləliklə, uzlaşdırma sadəcə razılığa gəlmək deyil, həm də müxtəlif elementlərin, fikirlərin, maraqların və ya məlumatların bir araya gətirilməsi, onların arasında tarazlığın və vəhdətin yaradılması prosesini əhatə edən daha geniş bir anlayışdır.