Üçkünc sözü Azərbaycan dilində üçguşəli fiquru, yəni üç tərəfi və üç bucağı olan həndəsi fiquru bildirir. Lüğətlərdə əsasən “üçguşəli” sinonimi kimi izah olunsa da, mənası daha genişdir və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalarda işlənə bilər. Həndəsi mənadan başqa, sözün məcazı mənaları da vardır.
Misal olaraq, verilən sitatda “üçkünc pitik” ifadəsində “üçkünc” sözü həndəsi formadan – üçbucaq formalı pitikdən bəhs edir. Bu formada olan pitiyin qeyri-adi və ya simvolik əhəmiyyət daşıması ehtimalı da vardır. Üçbucağın müxtəlif mədəniyyətlərdə müqəddəs sayılması, yazıda qeyd edilən “içi dualı” ifadəsi ilə də əlaqələndirilə bilər. Beləliklə, üçkünc pitik, sadəcə həndəsi forma deyil, mədəni, dini və ya simvolik mənaları özündə əks etdirən bir obyekt kimi təsvir edilə bilər.
Üçkünc sözünün etimologiyasına nəzər salsaq, “üç” say ədədinin və “künc” sözünün birləşməsindən əmələ gəldiyini görərik. “Kunc” sözü isə əsasən kəskin bucağı, künc nöqtəsini ifadə edir. Beləliklə, sözün kökündə həndəsi formaya işarə var.
Üçkünc sözünün istifadəsinə daha aydınlıq gətirmək üçün əlavə nümunələr verək:
- “Masa üçkünc formada idi.” (Həndəsi məna)
- “Qədim xalçalarda tez-tez üçkünc naxışlara rast gəlinir.” (Dekorativ, bədii məna)
- “Üçkünc ərazidə yeni bir kənd salındı.” (Coğrafi məna)
- “Onların münasibətləri üçküncə çevrilmişdi.” (Məcazı məna, üç tərəfli münasibət)
Göründüyü kimi, “üçkünc” sözü sadə bir həndəsi anlayışdan çox daha geniş mənaları ifadə edə bilər. Sözün mənasının tam dəqiqliyi hər zaman kontekstdən asılıdır.