Ütmək, Azərbaycan dilində geniş mənada istilik vasitəsilə bir səthin üst qatını yandırmaq, qızdırmaq və ya dəyişdirmək mənasını verir. Bu proses, əsasən, qızğın bir cisim (dəmir, od və s.) vasitəsilə həyata keçirilir. Lüğətlərdəki "qızğın dəmirlə və ya oda tutaraq üzdən yandırmaq, qarsalamaq, oda vermək" ifadələri ütməyin ümumi təsirini əks etdirir. Ancaq bu məna bir qədər dar və spesifikdir. Çünki ütmə prosesi sadəcə yandırmaqdan ibarət deyil, bəzən üst qatın təmizlənməsi, quruması, hətta rənginin və ya toxumasının dəyişməsi məqsədilə də istifadə oluna bilər.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "ütmək" feli, ehtimal ki, türk dillərindən gələrək "qızdırmaq, yanmaq" kimi mənaları ehtiva edən köklərlə əlaqəlidir. Bu köklər, bir çox türk dillərində oxşar mənalarda olan sözlərin əsasını təşkil edir. "Ütmək" feli daha çox konkret obyektlərə (məsələn, tük, qabıq, ətin üst qatı) tətbiq olunur və onların istilik vasitəsilə üzərindən artıq hissələrin təmizlənməsini və ya dəyişməsini ifadə edir.
Cümlə içərisində işlənməsinə misal olaraq: "Kəsilmiş toyuğu ütmək" ifadəsi, toyuğun üstü tük və ya qabığı yandırılaraq təmizlənməsini bildirir. Digər bir nümunə isə: "Dəmir ustası qızğın dəmirlə metalı ütdü" ifadəsində metalın üzərindəki qüsurların yandırılaraq təmizlənməsi nəzərdə tutulur. Həmçinin, "Toxunmuş parçanı ütdü ki, büzüşməsin" cümləsində isə istilik vasitəsi ilə parçanın büzüşməsini qarşısını almaq məqsədi ilə ütmə prosesi nəzərdə tutulmuşdur. Göründüyü kimi, ütmək fərqli kontekstlərdə müxtəlif mənalarda işlənə bilər, amma əsas mənası istilik vasitəsilə səthin düzəldilməsi, təmizlənməsi və ya dəyişdirilməsidir.