izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Vahidlik (ərəb. وَحْدَة - vahdə - təklik, birlik) sözü Azərbaycan dilində bir neçə mənada işlənir. Əsas mənası təklik, birlik, yeganəlik deməkdir. Lüğətlərdə sadəcə "təklik" mənası göstərilsə də, bu, sözün bütün imkanlarını əhatə etmir. Vahidlik, yalnız say baxımından təkliyi deyil, həm də mahiyyət və keyfiyyət baxımından birliyi, ayrılmazlığı, parçalanmazlığı ifadə edə bilir.

Məsələn, "Allahın vahidliyi" deyərkən, Allahın tək olması ilə yanaşı, Onun qüdrət, hikmət, mərhəmət kimi keyfiyyətlərinin ayrılmaz bir vəhdət təşkil etdiyini də nəzərdə tuturuq. Bu mənada vahidlik, çoxluğun içindəki birliyi, fərqli elementlərin harmoniyasını, bir bütövün tərkib hissələrinin ayrılmazlığını bildirir. Şeirdə verilən nümunə də bu mənanı daha aydın şəkildə göstərir: "Ürfan nəğməsi deyir Allah vahidliyindən". Burada yalnız Allahın təkliyi deyil, həm də Onun varlığının bütün kainatı əhatə edən, bütün varlıqları özündə birləşdirən bir vəhdət olması nəzərdə tutulur.

Vahidliyin daha bir mənası isə bərabərlik, eynilik ola bilər. Məsələn, "fikirlərimizdə vahidlik var idi" deyərkən, fərqli insanların eyni fikirdə olduqlarını, fikir ayrılığının olmadığını ifadə edirik. Bu mənada vahidlik, birlik və əlaqəni vurğulayır.

Vahidlik sözünün mənşəyi ərəb dilindən gəlir və kökü "vahəd" (وَحَدَ) felindən törəmədir. Bu fel "tək etmək", "bir etmək", "birləşdirmək" mənalarını verir. Sözün Azərbaycan dilinə ərəb dilindən keçməsi onun mənasının incəliklərini qoruyub saxlamasına səbəb olmuşdur.

Beləliklə, vahidlik sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilir. Ancaq əsasında həmişə təklik, birlik və bütövlük anlayışları durur. Sözün istifadəsinə diqqət edilməlidir ki, məna dəqiqliklə başa düşülə bilsin.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz