Vaqif sözü ərəb mənşəlidir və “vaqif” felinin məsdəridir. Bu fel "bilmək", "xəbərdar olmaq", "məlumatlı olmaq" mənalarını ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "bir işdə məlumatı, biliyi olan; xəbərdar, məlumatlı" kimi qısa bir izah verilmişdir. Lakin, sözün mənası daha geniş və çoxcəhətlidir.
Vaqif olmaq sadəcə bir məsələdə məlumatlı olmaqdan daha çox, həmin məsələnin incəliklərindən xəbərdar olmağı, onun mahiyyətini dərk etməyi, ətraflı və dərin biliyə sahib olmağı nəzərdə tutur. Bir insana “o bu işdə vaqifdir” deyəndə, onun yalnız səthi bir məlumata sahib olmadığı, əksinə, məsələnin bütün tərəflərini, mürəkkəbliklərini və nüanslarını başa düşdüyünü ifadə edirik.
Misal üçün, “o tarixdən vaqifdir” deyimi sadəcə tarixi hadisələri bilməyi yox, tarixin gedişatını, səbəb-nəticə əlaqələrini, müxtəlif tarixi məktəblərin yanaşmalarını dərk etməyi, tənqidi təhlil bacarığına malik olmağı bildirir.
Sözün işlənməsinə gəldikdə isə, “vaqif” sözü adətən müsbət kontekstdə işlənir və biliyə, bacarığa, məlumatlılığa hörmət və təriflə bağlıdır. "Mirzə ən qədim Şərq elmlərindən başlamış öz gününə qədər bütün elmlərə vaqif idi" cümləsində olduğu kimi, vaqif sözü hərtərəfli biliyə, geniş dünyagörüşünə işarə edir.
Qısacası, "vaqif" sözü sadəcə "məlumatlı" olmağın kənarda qalan, dərindən bilməyi, dərk etməyi, incəlikləri bilməyi ifadə edən zəngin bir mənaya malikdir.