izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Abdal sözü Azərbaycan dilində çoxşaxəli mənalara malikdir və yalnız "sərsəri, avara, dərbədər" kimi sadə bir tərif ilə məhdudlaşdırmaq onun zəngin məzmununu əks etdirməz. Əslində, abdal termini daha dərin mədəni və sosial kontekstə malikdir.

Birinci mənası, həqiqətən də, sərsəri, avara, dərbədər olmaqdır. Bu, öz evindən, yurd yerindən uzaqlaşmış, köçəri həyat tərzi sürən, müəyyən bir məskənə sahib olmayan insanı bildirir. Bu tərif, sözün əsas, ən sadə mənasını əks etdirir.

Lakin abdal anlayışı bununla məhdudlaşmır. Xüsusilə də, Azərbaycanın zəngin folklorunda və sufizm ənənəsində abdal daha mürəkkəb bir simvol olaraq ortaya çıxır. Burada abdal, dunyaya bağlılıqdan uzaqlaşmış, ruhani axtarışlarda olan, mənəvi kamilliyə can atan bir şəxs kimi təsvir olunur. O, mal-mülk, şöhrət və nüfuz kimi dünyəvi dəyərləri rədd edərək, Allah yolunda səyahət edən, özünü Allahın yoluna həsr etmiş bir insandır.

Abdalın bu ruhani mənası onu, sərsəriyə bənzəsə də, onlardan fərqləndirir. Çünki abdalın sərsəriyəti məcburi deyil, bilərəkdən seçdiyi bir həyat tərzi, ruhani azadlığına çatmaq yolundakı bir mərhələdir. O, dünyəvi narahatlıqlardan uzaqlaşaraq, özünü mənəvi kamilliyə həsr etmişdir. Bu baxımdan, abdal, bəzən dərvişlərə, sufılara yaxın bir məna daşıyır.

Aşıq Ələsgərin misrasında istifadə olunan abdal məhz bu çoxşaxəli mənaları özündə əks etdirir. Misrada "abdala yetişməz" ifadəsi, sadəcə olaraq, sərsəri həyat tərzindən kənarda qalanlara deyil, həm də mənəvi kamilliyə nail olmaqda çətinliyə işarə edir.

Beləliklə, abdalın mənası sadəcə "sərsəri, avara, dərbədər" deyil, həm də ruhani səyahətdə olan, mənəvi kamilliyə can atan, dünyəvi dəyərlərdən uzaqlaşmış bir şəxsi təmsil edir. Bu anlayışın zənginliyi onu Azərbaycan mədəniyyətinin dəyərli bir parçası edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz