Acınacaq sifəti, əsasən bir varlığın və ya vəziyyətin mənfi keyfiyyətlərini vurğulayaraq, həmin varlığa və ya vəziyyətə qarşı rəhmət, mərhəmət və acıma hisslərinin yaranmasına səbəb olur. "Acımalı" və "rəhm edilməli" sözləri ilə sinonim olan bu söz, həm də qarşılaşdığımız şəraitin kədər və üzüntü doğurduğunu, bədbəxtlik və məyusluq hissləri yaratdığını ifadə edir. Acınacaq bir vəziyyət, bir insanın və ya bir qrup insanın ağır çətinliklər, əzablar, qüsur və ya əksikliklər içində olduğu bir durumun təsviridir.
Sözün kökü olan "acı" hissinin gücü, acınacaq vəziyyətin dərinliyini və əhəmiyyətini göstərir. Sadəcə olaraq pis vəziyyəti ifadə etmir, həm də bu vəziyyətin izləyicidə əzab və həsrət hissləri oyandırdığını vurğulayır. Məsələn, "acınacaq bir mənzərə" deyərkən, sadəcə gözlə görülən bir görüntünün təsvirindən daha çox, həmin görüntünün izləyicinin ruhunda yaratdığı dərin təsir, məyusluq və ya hətta qorxu hisslərini də nəzərdə tuturuq. Bu səbəbdən, "acınacaq" sözü, sadəcə təsviri bir funksiyadan daha çox, emosional bir yüklə doludur.
Acınacaq vəziyyətlər fərqli səbəblərdən yarana bilər: yoxsulluq, xəstəlik, təbii fəlakətlər, sosial ədalətsizlik və s. Bu vəziyyətlər qarşısında insanın duyduğu mərhəmət, empatiya və yardım etmə istəyi, insanlıq hisslərinin təzahürüdür. Acınacaq vəziyyətləri anlamaq və onlara həssaslıq göstərmək, insanlığımızın əsas təməllərindən biridir. Bu söz, həm də ətrafımızdakı insanların acılarını anlamaq və onlara kömək əli uzatmağın vacibliyini vurğulayır.
Beləliklə, "acınacaq" sadə bir sifət olmaqdan çox, rəhm, mərhəmət, kədər, bədbəxtlik və ehtiyac hisslərini ifadə edən və bir çox sosial, emosional və mənəvi mənaları özündə cəmləşdirən bir sözdür. Bu sözün istifadəsi, danışanın və ya yazanın qarşılaşdığı vəziyyətin həssaslığını və ciddiliyini vurğulamaq məqsədi daşıyır.