Acizanə (ər. aciz və fars. …anə) zərfi, əsasən köhnə ədəbiyyatda işlənən bir söz olub, iki əsas mənaya malikdir:
1. Aciz vəziyyətdə, acizcəsinə: Bu mənada acizanə sözü, bir işin görülməsində və ya bir vəziyyətin yaşanmasında mövcud olan acizliyi, qüvvətsizliyi, köməksizliyi və ya çarəsizliyi ifadə edir. Məsələn, “Acizanə yalvardı” ifadəsi, şəxsin çox aciz və çarəsiz bir halda yalvarmasını göstərir. Bu, sadəcə yalvarmaq deyil, həm də yalvaranın özünü aciz, zəif və köməksiz hiss etdiyini vurğulayır. Acizanə ifadəsinin bu mənası, həm də müəyyən bir işdə uğursuzluğun səbəbini acizlikdə görməyi ifadə edə bilər.
2. Nəzakət bildirən köhnəlmiş ifadə – həqiranə: Bu məna daha çox köhnəlmiş və indi az işlənən bir mənadır. "Acizanə xahiş edirəm" kimi ifadələr, müraciət olunan şəxs qarşısında özünün aşağı mövqeyini, təvazökarlığını və hörmətini ifadə etmək üçün istifadə olunurdu. Bu, müasir dilin daha çox "xahiş edirəm" və ya "əlbirəm" kimi ifadələri ilə əvəz olunub. Ancaq bu köhnə mənada acizanənin, sadəcə nəzakətli olmaqdan kənara çıxaraq, özünü həqir göstərmə, özünü alçaltma elementi də ehtiva etdiyini qeyd etmək vacibdir. Beləliklə, müasir dilin kontekstində bu məna ehtiyatla işlənməlidir.
Ümumiyyətlə, acizanə sözü, özünün ifadə etdiyi acizlik və ya təvazökarlıq səviyyəsinə görə kontekstdən asılı olaraq müxtəlif çalarlar daşıya bilər. Onun işlənməsi zamanı müasir dilin tələbləri və kontekst nəzərə alınmalıdır.