Adamaoxşamaz sözü Azərbaycan dilində əsasən çirkin, biçimsiz və eybəcər görünüşü ifadə etmək üçün işlədilir. Bu söz, insanın fiziki görünüşünün xoşagəlməz, qeyri-təbii və ya qüsurlu olduğunu vurğulayır. "Bədləkər" kimi sinonimləri də bu mənanı daha da gücləndirir. Sözün təsviri gücü, görüntünün izləyiciyə necə xoşagəlməz təsir etdiyini obrazlı şəkildə çatdırır.
Lüğətlərdəki qısa izahdan əlavə, "adamaoxşamaz" sözü həm də bir növ təhqir və ya söyüş kimi istifadə oluna bilər. Bu kontekstdə, sözün məqsədi qarşı tərəfi aşağılamaq, onun görünüşünə dair kəskin və hörmətsiz fikirlərini bildirməkdir. Misal olaraq şeirdəki "Ay adamaoxşamaz, bir üzünə baxsana" misrası bu mənada istifadə olunur, şairin qarşı tərəfin çirkinliyini vurğulamaq üçün sözü təhqir məqsədilə işlətdiyini göstərir. Bu istifadə formalı, şəxsin özünəməxsusluğunun incə bir tərəfini vurğulamaqdan daha çox, hörmətsizlik və təhqir ifadə edir.
Ümumiyyətlə, "adamaoxşamaz" sözünün istifadəsi kontekstdən asılı olaraq dəyişir. Bəzən sadəcə bir təsviri vasitə kimi, bəzən isə kəskin tənqid və ya təhqir ifadə etmək üçün işlədilir. Sözün emosional yükü yüksəkdir və qəbul edilmə forması dinləyicinin və ya oxucunun şəxsi qəbulundan asılıdır.
Şeir misalında isə, "adamaoxşamaz" sözü fiziki görünüşün çirkinliyi ilə yanaşı, bomboz saqqal və solğun rəng kimi əlavə təfərrüatlarla gücləndirilir. Bu da sözün təsviri gücünü və təhqiramiz təsirini artırır.