izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Ağız (Ağuz) sözü Azərbaycan dilində çoxmənalı olub, əsasən iki əsas mənada işlənir. Birinci və daha çox yayılmış mənası insan və heyvanların başında, burnun altında yerləşən, yemək yeyilməsi, danışılması və nəfəs alınması üçün xidmət edən orqandır. Bu orqanın forması, ölçüsü və rəngi fərdi xüsusiyyətlərə görə dəyişir və hətta bəzi hallarda insanın sağlamlıq vəziyyətini əks etdirə bilər. Ağız həmçinin üz ifadələrinin əsas tərkib hissəsi kimi, duyğuların ifadə olunmasında mühüm rol oynayır – gülüş, qəzəb, kədər və s. ifadələr ağızın hərəkətləri ilə əks olunur.

İkinci mənada isə “ağız” sözü məcazi mənada, yəni konkret fiziki orqan deyil, başqa bir şeyin giriş yeri, giriş dəliyi kimi işlənir. Məsələn, “mağaranın ağzı”, “çuxurun ağzı”, “şüşənin ağzı” ifadələrində olduğu kimi. Bu mənada “ağız” sözü müəyyən bir boşluğun, dəliyin, giriş yerinin dar və ya geniş olduğunu, formasını ifadə edə bilər. Beləliklə, “ağız” sözü kontekstdən asılı olaraq, həm konkret, həm də məcazi mənalarda işlədilə bilər.

Maraqlı bir məqam odur ki, “ağız” sözünün etimologiyası haqqında müxtəlif fikirlər mövcuddur. Bəzi tədqiqatçılar sözün kökünün qədim türkcədən gəldiyini, bəziləri isə başqa dillərlə əlaqələndirirlər. Lakin, sözün yaygınlığı və müxtəlif mənalarda işlədilməsi onun zəngin dil tarixinə sahib olduğunu göstərir. “Ağız” sözü sadəcə bir anatomik termin deyil, həm də dil tarixinin və mədəniyyətinin əksidir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz