izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Ah-fəğan sözü Azərbaycan dilində dərin duyğuları ifadə edən bir termindir. Sadəcə "ah" və "fəğan" sözlərinin bir araya gəlməsi deyil, bu iki sözün birlikdə yaratdığı emosional təsir daha önəmlidir. "Ah" kədər, dərd, acı, həsrət kimi duyğuları ifadə edən təkrarlanan, qısa bir ünlem halındadırsa, "fəğan" isə daha uzun, daha güclü, bəzən hətta nəfəs darlığı ilə müşayiət olunan bir fəryad, dərin bir acılama deməkdir.

Lüğətlərdəki "ah-nalə, ahü nalə" ifadəsi ilə olan sinonimlik, ah-fəğanın əsasən kədər və acı ilə bağlı olduğunu vurğulayır. Ancaq bu sinonimlik tam bərabərlik demək deyil. "Ah-nalə" daha çox kədərli bir inilti, "ahü nalə" isə eyni zamanda həm ah, həm də nalənin birgə ifadəsini təmsil edərkən, "ah-fəğan" daha güclü, daha fəal və ifadəli bir duyğu gərginliyini əks etdirir. Bu, sanki kədərin özünün də səs çıxarması, özünü ifadə etməsi kimidir.

Misal olaraq göstərilən "Könlüm quşu görəndə çü zülfün kəməndini; Ahü fəğanü nalədə biixtiyardır" beytində, şair sevgilinin gözəlliyinin, eyni zamanda bu gözəlliyin yaratdığı həsrətin, əldə edilməzliyinin qarşısında aciz qalmış, özünü tamamilə duyğularının əsarətinə vermiş bir halını təsvir edir. Burada "ahü fəğanü nalə"nin birlikdə işlənməsi, şairin duyğularının şiddətini, təslimini və çarəsizliyini daha güclü şəkildə vurğulayır. Ah-fəğan burada sadəcə bir kədər ifadəsi deyil, dərin bir emosional sarsıntı, ruhun sarsıntısıdır.

Beləliklə, ah-fəğan sadəcə bir söz birləşməsi olaraq deyil, dərin emosional və bədii yük daşıyan, ədəbi dildə tez-tez işlənən, kədər, acı, həsrət və fəryadı ifadə edən güclü bir ifadədir. Onun mənası sadəcə lüğətlərdə verilən qısa izahla məhdudlaşmır, ədəbi əsərlərdəki istifadəsindən asılı olaraq daha da geniş və dərin bir məna kəsb edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz